İçindekiler
Vegan süt ya da diğer adıyla bitkisel süt çeşitleri son yıllarda giderek artan bir popülerlik kazanmış ve süt alternatifleri arasında önemli bir yer edinmiştir. Geleneksel sütün hayvansal kaynaklardan elde edilmesine karşın vegan sütler bitki bazlı kaynaklardan üretilir ve genellikle süt intoleransı, alerjiler veya etik sebeplerle geleneksel süt tüketmeyenler için mükemmel bir alternatif sunar.
Vegan Süt Nedir?
Vegan süt geleneksel inek sütü yerine bitki bazlı kaynaklardan üretilen bir süt alternatifidir. İnek sütü, hayvansal ürünler içerdiği için veganlar, laktoz intoleransı olanlar veya süt alerjisi bulunanlar için ideal bir alternatif sunar. Vegan sütler, farklı bitkilerin özlerinden veya tohumlarından elde edilir. Örneğin, badem sütü, soya sütü, fındık sütü, yulaf sütü, hindistancevizi sütü gibi çeşitli bitki bazlı sütler bulunur. Bu sütler çevre dostu ve etik bir alternatif olarak bilinir. Ayrıca genellikle daha az doymuş yağ içerirler, kolestrol içermezler ve bazı bireyler için sindirimi daha kolaydır. Vegan sütler, farklı bitkilerin özgün lezzetlerini taşıyabilir ve bu da tüketicilere geniş bir seçenek yelpazesi sunar. Tercihlerinize ve beslenme ihtiyaçlarınıza bağlı olarak, hangi vegan sütünü tercih edeceğinizi seçebilirsiniz.
Vegan Süt Çeşitleri
En popüler vegan süt çeşitleri şunlardır:
- Badem Sütü: Badem sütü, badem ezmesinden veya doğranmış bademlerden yapılır. İçerdiği vitamin ve minerallerle besleyicidir.
- Soya Sütü: Soya sütü, soya fasulyesi özünden yapılır ve protein açısından zengindir. Ayrıca kalsiyum ve D vitamini takviyesiyle besin değeri artırılabilir.
- Fındık Sütü: Fındık sütü hafif tatlı bir lezzete sahiptir. Sağlıklı yağlar içerir.
- Yulaf sütü, yulaf ezmesinden üretilir. İçeriğinde yüksek lif oranı bulunur ve uygun fiyatlı da olması sebebiyle yaygın olarak kullanılır.
- Hindistan cevizi sütü, hindistancevizi etinden yani beyaz kısımlarından yapılır. Tatlı bir aroması vardır ve sağlıklı yağlar içerir.
- Ceviz Sütü: Ceviz sütünün kremsi bir dokusu vardır. Omega-3 yağ asitleri açısından zengin bir seçenektir.
- Pirinç Sütü: Pirinç sütü, öğütülmüş pirinçten yapılır. Laktoz intoleransı olanlar için ideal bir seçenektir.
- Kinoa Sütü: Kinoa sütü besleyici kinoa tohumlarından yapılır ve protein ve amino asit bakımından zengindir.
Vegan Sütlerin Avantajları
Vegan sütlerin bir dizi avantajı vardır ve bu avantajlar, geleneksel inek sütüne göre tercih edilme nedenleridir. Vegan sütler, laktoz içermez ve süt alerjisi olan veya laktoz intoleransı yaşayan bireyler için mükemmel bir alternatif sunar. Vegan süt üretiminde hayvanlar üzerinde deney yapılmasına veya hayvanların süt üretimi için sömürülmesine gerek duyulmaz. Bu nedenle etik ve çevre dostu bir seçenektir. Bitki bazlı süt çeşitleri bitkisel kaynaklı proteinler içerir, bu da özellikle veganlar için protein ihtiyacını karşılamak açısından önemlidir. Birçok vegan süt inek sütüne göre daha az doymuş yağ içerir, bu da kalp sağlığına olumlu katkıda bulunur. Bu sütler ayrıca kolesterol de içermez. Vegan sütlerin birçok çeşidi vardır ve farklı bitkilerden üretildikleri için çeşitli lezzetlere sahiptir. Bu damak tadınıza uygun bir seçenek bulma olasılığını artırır. Birçok vegan süt, vitaminler, mineraller ve antioksidanlar açısından zengindir.
Vegan Sütlerin Besin Değeri
Bitkisel süt çeşitleri farklı besin değerlerine sahiptir.
- Badem sütü, düşük kalorili bir seçenektir ancak protein miktarı da düşüktür.
- Soya sütü, bitki bazlı sütler arasında en yüksek protein içeriğine sahiptir.
- Fındık sütü, yağ bakımından zengindir anca protein oranı düşüktür.
- Yulaf sütü düşük yağ miktarına sahipken yüksek lif oranı içerir.
- Hindistan cevizi sütü yağ ve aroma bakımından zengin bir seçenektir ancak protein oranı düşüktür.
Vegan Süt Tüketirken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Vegan sütlerin besin değeri, marka ve türüne bağlı olarak farklılık gösterebilir. Ürün etiketlerini okuyarak, takviyeler ve içerik hakkında bilgi edinmeye dikkat edin. Özellikle kalsiyum, D vitamini, B12 ve protein takviyeli sütleri tercih edebilirsiniz. Farklı vegan sütler farklı lezzetlere sahiptir. Kişisel tercihinize ve kullanım alanınıza göre hangi bitkisel sütü tercih edeceğinizi seçin. Vegan sütler, bazı alerji ve hassasiyetlere neden olabilir. Örneğin kişinin badem alerjisi olabilir. Kendi beslenme ihtiyaçlarınıza göre en uygun seçeneği seçmek önemlidir. Bazı vegan sütler, daha fazla kalori içerebilir, bu nedenle kilo kontrolü yaparken dikkatli olun. Düşük kalorili süt alternatiflerini tercih edebilirsiniz. Bazı vegan sütler yüksek oranda doymuş yağ içerebilir. Kalp sağlığınız için doymuş yağ alımını sınırlamak istiyorsanız, düşük yağ içeren sütleri tercih edebilirsiniz. Bazı vegan sütler, katkı maddeleri içerebilir. Mümkünse katkısız veya doğal süt alternatiflerini tercih edin veya kendi bitkisel sütünüzü kendiniz üretin. Evde vegan süt yapmak, içeriği ve lezzeti kontrol etmenizi sağlar. Kendi sütünüzü yaparken içme suyu ve taze malzemeler kullanın. Bazı vegan sütler, özellikle D vitamini ve B12 takviyeli olanlar, ek besin maddelerini içerebilir. Özellikle bu takviyelerin sağlığınıza olan katkısını değerlendirin. Ticari olarak üretilen vegan sütlerin üretim yöntemleri değişebilir. Sürdürülebilirlik ve etik üretim ilke ve uygulamalarına dikkat ettiklerinden emin olmanız gerekir.
Evde Vegan Süt Yapmak
Bitkisel sütleri evde yapmak kolay ve zahmetsizdir. Temelde tüm vegan sütlerin üretimi aynıdır.
Evde Badem Sütü Tarifi:
1 su bardağı badem
5 su bardağı su
Ekstra tat isterseniz tatlandırmak için vanilya özü, akçaağaç şurubu veya hurma
Bademleri geceden suya koyun. Bu bademlerin yumuşamasını ve daha kolay bir şekilde süt haline gelmelerini sağlayacak. Ertesi gün bademlerin suyunu süzün. Süzdüğünüz bademleri bademleri blendera koyun ve bir bardak su ekleyin, blenderı çalıştırın. Su ve bademler karıştıktan sonra 4 su bardağı suyu da ekleyin. Karışımı yüksek hızda yaklaşık 2-3 dakika boyunca iyice karıştırın. Karışımın pürüzsüz ve homojen bir sıvıya dönüştüğünden emin olun.
Karışım süt kıvamını alınca bir süzgeç veya ince bir tül yardımıyla süzün. Süzme işlemi badem püresini ayırmayı sağlar. Ayırdığınız badem posasını yulaf ezmesi, kurabiye gibi tariflerde kullanabilirsiniz. İsteğe bağlı olarak vanilya özü, tatlandırıcı veya takviye ekleyebilirsiniz. Elde ettiğiniz badem sütünü hava geçirmez bir kaba aktarın ve buzdolabında saklayın. Badem sütü taze tüketildiğinde en lezzetli halindedir bu nedenle ihtiyacınız kadar süt yapın ve bittikçe yenileyin.
Evde Yulaf Sütü Tarifi:
1 su bardağı yulaf (glutensiz yulaf tercih ederseniz glutensiz süt elde edersiniz)
4 su bardağı su
Tatlandırmak isterseniz vanilya özü, tatlandırıcı (örneğin, akçaağaç şurubu veya hurma)
Yulafları bir gece önceden suda bekletebilirsiniz. Eğer suda bekletmeyi unuttuysanız 1 bardak yulafın üzerine 1 bardak sıcak su dökün ve üzerini kapatarak minimum 15 dakika bekletin. Yulaf bu suyu çekip şiştiği zaman üzerine 3 su bardağı soğuk su ekleyin ve blender yardımı ile bu karışımı karıştırın. Eğer yulafları önceki geceden suda beklettiyseniz bu suyu süzün, yulafları üzerine 4 su bardağı soğuk su ekleyerek blendera koyun ve karıştırın. Homojen bir karışım olana kadar blenderda karıştırdıktan sonra ince süzgeç ya da ince bir tül yardımıyla karışımı süzün ve yulaf posasını sütten ayırın. Yulaf sütünüzü bir hava geçirmez kaba aktarın ve buzdolabında saklayın. Tüketmeden önce sütü iyice çalkalayın çünkü süt dolapta dinlendiğinde ayrışabilir.
