Hamilelikte Folik Asit Kullanımı

İyi beslenme herkes için önemlidir. Ancak hamile kadınlar için bebeklerinin sağlıklı

büyümesi ve gelişmesi için özellikle önemlidir. Gebe kalmadan önce ve hamilelik sırasında yeterli besin ve vitamin almak gerekir. Gebe kalmayı planlayan, hamile kalabilen veya hamile olan kadınlar için folik asit takviyeleri önerilir.

Folik Asit Nedir?

Folik asit, vücutta çeşitli roller oynayan folatın insan yapımı versiyonudur. Bazı yiyecekler folik asit içerir. Bu madde ayrıca takviyelerde de bulunabilir. Hamile kalmayı planlıyorsanız veya hamileliğin ilk aşamalarında isenız, günlük folik asit takviyesi almak veya folatlı yiyecekler yemek en iyisidir. Folat yapraklı yeşil sebzeler, turunçgiller, baklagiller ve sert kabuklu yemişler gibi yiyeceklerde doğal olarak bulunur. Folat suda çözünür ve pişirilerek kolayca yok edilir.

Folik Asit Ne İşe Yarar?

Folik asit, herkeste sağlıklı vücut gelişimi için hayati öneme sahiptir. Özellikle

hamilelikte folik asit kullanımı önemlidir. Vücudunuz DNA yapmak için folik asit kullanır. Hamileyseniz, gebeliğin erken dönemlerinde bebeğinizin sinir sistemi ve sinir tüpünün gelişmesine yardımcı olmak için folik aside ihtiyacınız vardır. Hamilelikte folik asit kullanımı, bebeğin nöral tüp defekti ile doğma riskini önler. Bu nedenle gebeliğin erken dönemlerinde önemlidir.

Hamilelikte folik asit vücuda her anlamda yardımcı olur. Kırmızı kan hücreleri başta olmak üzere yeni hücrelerin oluşumunda etkili rol oynar. Yeterli folik asit almayan kişilerde folat eksikliği anemisi denilen bir durum gelişebilir. Bu rahatsızlığı olan kişilerde, oksijen taşımak için yeterli kırmızı kan hücresi oluşmaz. Bu bozukluk, organ işlevi dahil olmak üzere sağlığı olumsuz etkileyebilir.

Hamilelikte Folik Asit Neden Kullanılır?

B vitamininin bir türü olan ve vücut için yararları bulunan folik asit hamilelikte neden kullanılır merak edebilirsiniz. Hamilelikte folik asit, bir kişinin ihtiyacı olan folik asitten daha fazladır. Çünkü folik asit fetüsün büyümesine ve gelişmesine yardımcı olur. Bu maddenin en önemli rollerinden biri nöral tüp defektini, spina bifidayı ve anensefaliyi engellemektir.

Nöral tüp, bebeğinizin beyninin ve omuriliğinin geliştiği alandır. Gebeliğin ilk 4 ila 6 haftasında oluşur. Nöral tüp defekti ise bir bebeğin nöral tüpünün gelişiminde yaşanan anomalidir. Bu durum mesane kaybı, bağırsak kontrolü ve bacaklarda felç gibi bir dizi sakatlığa neden olabilir. Bazı durumlarda etkiler daha şiddetli hale gelebilir.

Spina bifida, bir bebeğin omurgası ve omuriliği düzgün bir şekilde oluşmadığında ortaya çıkan bir nöral tüp doğum kusurudur. Spina bifidaya neyin neden olduğu belirsizdir, ancak genetik ve çevresel risk faktörlerinin bir kombinasyonuyla bağlantılı olabilir. Örneğin ailede nöral tüp kusurları ve folat eksikliği varsa, bebekte de bu rahatsızlıklar görülebilir. Spina bifidanın belirti ve semptomları türe ve hastalığın seviyesine göre değişir. Çoğu spina bifida vakası, gebeliğin 18. haftasında ultrason taramasıyla tespit edilir.

Bebeğinizin nöral tüp defekti geliştirme riskini azaltmanın en iyi yolu, gebe kalmadan 12 hafta öncesinden günlük folik asit takviyeleri almaktır. Araştırmalar, günlük 400 mikrogramlık folik asit takvitesi almanın, bebeğinizin spina bifida ve benzeri doğum kusurları geliştirme riskini %70’e kadar azalttığını göstermektedir.

Anensefali olan bir bebekte ise beyin  ya geliştirmez ya da çok az gelişir. Neredeyse tüm durumlarda, anensefali rahimde ya da doğumdan çok kısa bir süre sonra ölümcül olabilir. Ayrıca hamilelikte folik asit kullanımı erken doğum, plasenta gelişimi ile ilgili sorunlar, yarık damak ve kalp hastalığı gibi diğer doğum anormalliklerini önleyebilir. Gebelik komplikasyonları riskini azaltabilir.

Hamilelikte Folik Asit Kullanımı Ne Kadar Olmalı?

Gebe kalmadan 12 hafta öncesinden gebeliğin ilk 12 haftasına kadar günde 400 mikrogram folik asit takviyesi alınması gerekir. Folik asit takviyeleri eczanelerden çeşitli dozlarda reçetesiz olarak temin edilebilir. En az 400 mikrogram folik asit içeren takviyeler kullanmanız faydalı olur. Çoklu vitamin takviyeleri genellikle az miktarda madde içerir.

Yeşil yapraklı sebzeler, brokoli, portakal, avokado veya güçlendirilmiş ekmek ve tahıllar dahil olmak üzere folat içeren sağlıklı yiyecekler yemek de önemlidir. Bu takviyeleri almaya başlamadan önce doktorunuzla, eczacınızla veya diyetisyeninizle konuşmanız faydalı olur.

Hamilelikte folik asit kullanımı her gün için şu miktarlarda önerilir:

• Gebe kalmaya çalışırken 400 mikrogram (mcg)
• Hamileliğin ilk 3 ayı için 400 mikrogram
• Hamileliğin 4-9. ayları arasında 600 mikrogram
• Emzirme döneminde 500 mikrogram

Hamilelikte Folik Asit Nasıl Alınır?

Folik asidin doğal formu olan folat, bazı yiyeceklerde bulunur:

• Muz: Orta boy meyve başına 24 mikrogram (mcg)
• Ispanak: Haşlanmış yarım su bardağı başına 131 mikrogram
• Siyah gözlü bezelye (börülce): Haşlanmış yarım su bardağı başına 105 mikrogram
• Avokado: Yarım su bardağı başına 59 mikrogram
• Brokoli: Yarım su bardağı başına 52 mikrogram
• Portakal suyu: Dörtte üç su bardağı başına 35 mikrogram
• Kuşkonmaz: Dört mızrak başına 89 mikrogram
• Mercimek: Yarım su bardağı başına 179 mikrogram
• Dana ciğeri: 85-90 gram başına 215 mikrogram

Hamilelikte Folik Asit Kullanımının Faydaları Nelerdir?

Vücudunuzda yeterince folik asit olmazsa, bebeğinizin nöral tüpü düzgün kapanmayabilir. Bebekte nöral tüp kusurları adı verilen sağlık sorunları geliştirebilir. Bu sorunlar;

• Spina Bifida: Omuriliğin veya omurların eksik gelişimi
• Anensefali: Beynin büyük bölümlerinin eksik gelişimi

Anensefalili bebekler genellikle uzun yaşamazlar. Spina bifidalı bebekler kalıcı olarak sakat kalabilir. En hafif tabirle bunlar korkutucu problemlerdir. Ancak hamilelikte folik asit kullanımı yeterli olursa, bebekler nöral tüp kusurlarından en az %50 oranında korunabilir. Nöral tüp kusurlu bir bebeğiniz de olabilir. Yeterli folik asit almak, nöral tüp defekti olan başka bir çocuğa sahip olma riskinizi %70’e kadar azaltabilir. Daha önce nöral tüp defekti olan bir çocuğunuz olduysa, günlük folik asit miktarınızı doktorunuzla belirleyerek almanız önerilir.

Hamilelik öncesinde ve sırasında alındığında, folik asit ayrıca bebeğinizi aşağıdakilere karşı da koruyabilir:

• Yarık dudak ve damak
• Erken doğum
• Düşük
• Rahimde zayıf büyüme

Hamilelikte folik asit kullanımı ayrıca aşağıdaki riskleri azaltmak de için önerilir:

• Gebelik komplikasyonları
• Kalp hastalığı
• Inme
• Bazı kanser türleri
• Alzheimer hastalığı

Hamilelikte Folik Asit Almanın Riskleri Var Mı?

Hamilelikte folik asit, genellikle ağızdan ve uygun dozlarda alındığında güvenlidir. Hamilelikte folik asit aşırı olursa, B12 vitamini eksikliği maskelenebilir. Yaşa bağlı zihinde yavaşlamalar olabilir. Çocukların beyin gelişimi engellenebilir ve kanserin yayılma ve nüksetme riski artış gösterebilir.

Hamilelikte folik asit kullanımı ile küçük yan etkiler yaşanabilir. Bunlar:

• Ağızda kötü tat
• Mide bulantısı
• İştah kaybı
• Bilinç bulanıklığı
• Sinirlilik
• Uyku düzeni bozukluğu

Folik aside alerjik reaksiyon belirtileri şunları içerir:

• Deri döküntüsü
• Kaşıntı
• Kırmızılık
• Nefes almada güçlük

Folik Aside Ne Zaman Başlanmalı?

Tüm gebeliklerin yarısı plansız olduğu için çocuk doğurma yaşındaki kadınların, bebek sahibi olmayı planlamayanların bile folik asit takviyesi alması önerilir. Bir bebeğin büyümesi, genellikle hamile olduğunuzun farkına varmadan önce, ilk haftalarda çok hızlıdır.

Doğum kusurları gebeliğin 3-4. haftasında ortaya çıkar. Bu nedenle, bebeğinizin beyninin ve omuriliğinin geliştiği bu erken aşamalarda folat almaya başlamanız önemlidir. Gebe kalmaya çalışırken doktorunuzla konuştuysanız, size folik asit içeren vitamin almaya başlamanızı söylemiş olabilir. Bir çalışma, hamile kalmadan önce en az bir yıl folik asit alan kadınların erken doğum yapma riskinin %50 veya daha fazla azaldığını gösterir.

Gebe kalmadan en az bir ay önce her gün ve hamileyken folik asit kullanmaya başlamanız önerilir. Bununla birlikte doğurganlık çağındaki kadınların daha erken almaya başlamaması faydalı olabilir.

Kendi doğum öncesi vitamininizi seçtiyseniz, folik asit de dahil olmak üzere ihtiyacınız olan her şeyden önerilen miktarlarda aldığınızdan emin olmanız önemlidir. Bunun için hamileyken doktorunuzla iletişim halinde olmanız gerekir. Tüm doğum öncesi vitaminler aynı değildir ve bazılarında ihtiyacınız olan vitamin ve mineraller daha az veya daha fazla olabilir.

Folik Asit Doğurganlığı Etkileyebilir Mi?

Folik asit hamile kalma şansını artırabilir. 2016’da, yaklaşık 4000 kadınla yapılan bir çalışma folik asit alanlarla almayanları karşılaştırır. Folik asit kullanan katılımcıların hamile kalma olasılığı daha yüksek çıkar. Döngüleri düzensiz, çok kısa veya uzun olanlar ve folik asit ile hamile kalmak arasında yakın bir ilişki bulunur.

Ek olarak, hamilelikte folik asit kullanımı gebelik kaybını önlemeye yardımcı olabilir. Çünkü nöral tüp kusurları dahil bazı doğum anormallikleri bu komplikasyona yol açabilir.

Hamilelikte Folik Asit Kullanımı Diyet Folatıyla Birleştirilebilir Mi?

Diyette, doğal olarak alınan folat ile folik asit takviyelerini birleştirmek oldukça güvenlidir. Bir kişinin günlük folat alımını gıdalardan izlemesine gerek yoktur. Ancak folik asit içeren takviyelerin kullanımı izlemelidir. Hamilelikte folik asit kullanımı için multivitaminler tercih edilir. Birden fazla takviye alan kişiler, günde 1000 mikrogram’dan fazla folik asit almadıklarından emin olmak için her etiketi gözden geçirmelidir.

2020’de yapılan bir çalışmada, hem çok fazla hem de çok az folik asit alan farelerin yavrularında beyin gelişiminin olumsuz yönde etkilendiği keşfedilir. Bilim adamlarının, bunun insanlarda da geçerli olup olmadığını bulmak için daha fazla araştırma yapması gerekir.

Folik Asit Eksikliği Tanılaması Nasıl Yapılır?

Vücudunuzdaki folik asit eksikliğinin birden fazla belirtisi vardır. Buna rağmen tanı konacak kesin bir belirti yoktur. En net semptom anemidir. Bunun için genel olarak anemi durumunun altında yatan sebepler araştırılıp bulunmaya çalışılır. Bu gibi durumlarda kan testleri yapılır ve doğru tanı konmaya çalışılır. Ancak sorunun sindirim sisteminde olduğu düşünülüyor ise bunun içinde baryum testi yapılır. Bu teste, baryum yutma testi de denir. Testte, hastalar sıvı bir ilacı içer. Ardından, yemek borusundan geçişi sırasında ilaç görüntülenir. Bu sayede tanı konabilir.

Folik Asit Eksikliğinin Tedavisi Nasıl Yapılır?

Folik asit eksikliği tedavisinde ilk olarak nedenin emilim bozukluğundan olup olmadığı tespit edilir. Böyle bir durum olduğu saptandı ise bu bozukluğu tedavi etmek gerekir. Daha sonra ise folik asit eksikliği tedavisi aşamasına geçilir.

Emilim bozukluğu dışında folik asit eksikliği var ise takviye yapılarak bu eksiklik giderilmeye çalışılmalıdır. Bu takviyeler hazır bulunan tablet ve kapsül biçiminde veya iğne şeklinde olabilir. Takviyenin, genel olarak ağız yolu ile alınması tavsiye edilir. Tedavi daha çok folik asit eksikliğinden oluşan anemilerde, hamilelik öncesi ve esnasında annenin folik asit eksikliği yaşama problemini önlemek amacıyla yapılır.

Vücuda birçok etkisi olan folik asit, eksik bulunması durumunda olumsuz senaryolar oluşturabileceği için bu kişilere tedavi uygulanması büyük bir önem taşır. Özellikle hamilelikte folik asit çok büyük önem arz ettiği için bebek sahibi olmadan önde kontrolleri yaptırmak ve gerek görülürse tedavi olmak için mutlaka doktora başvurmak gerekir.