Çölyak hastalığı olarak bilinen ince bağırsağın gluten proteinine karşı olan hassaslığı ya da kalıcı alerjisi olma durumudur. Bu hastalıktan muzdarip kişilerin gluten proteininden uzak durması gerekir. Yazımızda glutensiz besinleri detaylıca inceleyeceğiz.
Gluten nedir?
Gluten, iki proteinin diğer bir ifadeyle glutenin ve gliadin adlı proteinlerin su ile birleşmesi sonucu ortaya çıkar. Birleşme sonucu eldi edilen glutenin en bilindik özelliği ekmeğin kabarmasında aldığı görevdir. Sanayi ve ilaç sektöründe kullanımı oldukça geniştir. Başlıca bulunduğu gıdalar ise buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi tahıllardır.
Çölyak hastalığı bağışıklık sistemini direkt etkileyen bir sorundur. Bu hastalığın henüz bilinen bir tedavisi bulunmamaktadır. Hastalığa sahip kişilerin alması gereken önlem ise gluten içeren besinlerden uzak durmak ve glutensiz yiyecekler kullanmaktır.
Bahsettiğim gibi glutensiz besinler ile hastalığa karşı savunmada bulunabiliriz. Peki glutensiz besinler nelerdir onları inceleyelim.
Gluten proteininin karşımıza en sık tahıl ve un alanında çıkar. Glutensiz tahıl ve un çeşitleri patates, mısır, pirinç, esmer buğday, keçiboynuzu, kestane ve bu ürünlerin unları gluten proteinine sahip değildirler.
Glutensiz sebzeler genellikle yeşil yapraklı sebzelerdir. Yeşil yapraklı sebzeler grubunda kıvırcık salata, marul, brokoli, ıspanak, karalahana, pazı, Brüksel lahanası, yeşil fasulye, maydanoz, taze soğan, pırasa gibi besinler yer alır. Gluten içermeyen beyaz yapraklı sebzeler olan lahana, karnabahar, soğan, sarımsak, mantar, enginar, kereviz, şalgam, turp, salatalık, kırmızı biber, domates ve patlıcan da yer alır.
Meyveler ise gluten bakımından oldukça fakir besinlerdir. Tüketilmesi önerilmekle birlikte ölçülü olarak tüketilmesi gerektiği vurgulanmaktadır.
Gluten proteinine sahip olmayan bakliyatlar ise nohut, bezelye, mercimek ve fasulye olarak sıralanabilir.
Glutensiz protein besin kaynakları ise başta kırmızı, beyaz et ve yumurta olmakla beraber midye, istiridye, yengeç, karides, ıstakoz gibi yumuşakça ve kabuklu canlılar bulunmaktadır. Süt ürünlerinde süt, doğal yoğurt, krema, tereyağı, labne ve mozeralla gibi taze peynirlerde gluten proteinine rastlanmamaktadır.
Glutensiz diğer besinler ise saf şeker çeşitleri, bal, reçelin yanı sıra içecek olarak gazlı içecekler, limonata, meyve suları ve gluten içermeyen alkoller rahatlıkla kullanılabilir.
