İçindekiler
Karbonhidratlar nedir? Vücutta hangi amaçla kullanılır, çeşitleri nelerdir, yararları, yüksek kalitedeki ve düşük kalitedeki karbonhidratlar hangileridir, karbonhidratlar hangi besinlerde bulunur gibi bilgiyi ve daha fazlasını yazımızda bulabilirsiniz.
Karbonhidratlar makro besinlerden biridir. Vücudun enerji ihtiyacını karşılayan üç besin grubundan biridir. Canlılar için hayati derecede öneme sahip moleküldür. Bu sebepten dolayı ana enerji kaynağımız olarak nitelendirebiliriz. Harcadığımız enerjinin büyük bir bölümünü karbonhidratlar karşılar. Vücudumuzun enerji ihtiyacı olduğunda birincil olarak başvurduğu kaynaktır. Böylece vücut daha dengeli bir yaşam sürebilir. Aksi takdirde ikincil olan proteinden enerji ihtiyacı sürekli karşılansaydı kas kayıpları sıklıkla yaşanırdı. Bu moleküle karbonhidrat denmesinin sebebi de kimyasal formülünden kaynaklanmaktadır. Başlıca olarak karbon, hidrojen ve oksijen elementlerini içerir.
Karbonhidratların çeşitleri ve yararları
Karbonhidratlar basit ve kompleks olmak üzere iki sınıfa ayrılır. Bunlar arasındaki fark ise kimyasal formülleri ve sinir sistemine etkilerinden oluşur. Basit karbonhidrat olarak adlandırılan grupta monasakkarit ve disakkaritler bulunur. Yani tek şekerli ve iki şekerli karbonhidratlar. Genellikle meyve, süt ve süt ürünlerinde bulunurlar. Böylece karbonhidrat ile kalori ihtiyacı karşılanabilir. Basit şekerler şekerleme ve gazlı ürünlerde de bulunur lakin bunlarda vitamin, mineral ve lif bulunmadığı için bu gıdalar boş kalori alımına sebep olur. Boş kalorilerde kilo almaya neden olabilir.
Kompleks karbonhidratlar yani polisakkaridler üç veya daha fazla şeker grubundan oluşur. Genel olarak nişasta türevi ürünlerdir.
Kompleks ve basit karbonhidratlar arasındaki en büyük farklardan biri sindirilme ve emilme süreleridir. Basit karbonhidratlar hızlı sindirilip emilirler. Bundan dolayı da hızlı enerji yakılmasına yol açar bu ise kan şekerinde ani artışa sebep olabilir. Kompleks karbonhidratlar ise basite göre daha geç emildiği için daha dengeli bir enerji kaynağı olmaktadır.
Karbonhidratlar sinir sistemine etkisinden söz etmiştik. Bundan dolayı da beyin fonksiyonları ve hafıza için de büyük öneme sahiptir. Vücudun her noktasında enerji kaynağı olduğu için tüketimi oldukça önemlidir.
Yüksek ve düşük kalitedeki karbonhidratlar hangileridir?
Yüksek ve düşük kalitedeki karbonhidratlar yukarıda sınıflandırma grubumuz ile bağlantısı vardır. Yüksek kalitedeki karbonhidratlar tüketildiğinde vücut vitamin ve mineral olarak da doymaktadır. Böylece daha enerjik hissedilmesini sağlar. Lakin düşük kalitedeki karbonhidratların tüketiminde kan şekerinde ani yükseliş olur buna karşılık vücut bunu dengeler ve tekrar enerji ihtiyacı hissedilir.
Lif, vitamin ve mineral içerin besinler yüksek kalitede karbonhidrat içermektedir. Düşük kalitedeki karbonhidratlar içeren besinler ise az miktarda lif ve şeker içermektedir ve hızlı sindirilir.
Karbonhidrat bulunduran besinler hangileridir?
Yüksek kalitede karbonhidrat bulunduran besinlere örnek olarak:
- Kepek ekmeği, tam tahıllı ekmek
- Kepekli makarna
- Patates
- Yeşil sebzeler
- Bulgur
- vb.
Düşük kalitede karbonhidrat bulunduran besinlere örnek olarak:
- Beyaz ekmek
- Makarna
- Çikolata
- Şekerli tatlılar
- Beyaz şeker
- Asitli içecekler
- Meyve suları
- vb.
Bu gibi besinler örnek olarak verilebilir.
Karbonhidrat tüketimi oldukça önemlidir. Yeterli tüketim olmadığında bazı hastalıklara yol açabilir. Aynı zamanda sürekli düşük kalite karbonhidrat tüketimi de dengesiz kilo alımına sebep olabilir.
