İçindekiler
Lipaz bağırsak öz suyunda bulunur ve yağları, yağ asitlerine ve gliserine parçalama işlemini gören bir enzimdir.
Sindirim organlarında özellikle de karaciğer ve pankreasta nötral yağları gliserine ve diğer yağ asitlerine parçalar ve hayvan dokularında, bakterilerde, sütlü mamüller de ve sütte bulunan bir enzimdir.
Lipaz mide ve pankreasta salgılanır ve yağ asitleri, trigliseritleri gliserol mono ve digliseritlere hidrolize eden enzimlerdir. Aynı zamanda hayvan beslemede, yem katkı maddesi olarak kullanılır. Lipotik enzimlerdir.
Ödle birlikte yağları parçalayarak yağ asitlerine çeviren ve bağırsak öz suyunda bulunan yağları aynı zamanda gliserine parçalayan enzim olan lipoprotein lipaz, triaçilgliserol lipaz, trigliserit lipaz olarak ayrılır.
Lipaz enzimi pankreas tarafından üretilen, yağların sindirilmesini sağlayan oldukça önemli bir enzimdir. Yapılan lipaz enzim testleri ile testlerde ortaya çıkan yükseklik, olabilecek pankreas hastalıklarının habercisidir. Bu nedenle yapılan lipaz enzim testleri son derece önemidir. Buna karşın lipaz değeri bazen düşebilir bazen ise yükselebilir.
Lipaz Yükselmesi Nasıl ve Neden Olur?
Lipaz yüksekliği pankreasla ilgili sorunları gösteriyor olabilir. Buna karşın lipaz yükselmesi karında bölgesinin orta kısmında oluşacak şiddetli ağrı ile hissedilebilir. Pankreas bu vücudun bu bölgesinde olduğu için pankreas iltihaplanması lipaz seviyesini yükseltir ve bu şekilde hastalık anlaşılabilir. Bu durum tıpta akut pankreatit olarak adlandırılır. Pankreas iltihaplanmasına bağlı lipaz yüksekliğine daha çok alkol kullananlarda ve safra taşı bulunanlarda rastlanır. Lipaz seviyesini yükselten ve kronik hale getiren etmen akut pankreatitin neden oldugu nöbetlerdir. Bu tekrarlanan nöberler hem akut seviyesini yükseltir hem de kronik pankreatite neden olur. Bu etmenlerin dışında lipaz seviyesini yükselten bir diğer önemli etmen de pankreas kanseridir. Bunların yanında pankreas organında yaralanma, hasar oluşumu ya da travma da lipaz seviyesinin yükselmesine neden olur.
Lipaz, kolaesitit enfeksiyonundan kaynaklı olarak da yükselebikir. Kolesitit safra kesesinde oluşan bir enfeksiyon türüdür ve lipaz seviyesini yükseltir. Ayrıca bağırsaklarında tıkanıklık olan insanlarda da lipaz seviyesi yükselir. Duodenum adı verilen ince bağırsak ülseri de lipaz değerinin yükselmesine neden olan etmenler arasındadır.
Safra kesesinde ya da bağırsakta oluşan sorunlarda lipaz seviyesini oldukça yükseltir. Çölyak hastalığı da bu durumu tetikler ve lipaz seviyesini yükseltir. Çünkü çölyak hastalığı ekmek ve buğdayda bulunan glutenin vücut tarafından tamamen emilememesi sonrasında ortaya çıkan bir hastalıktır ve lipaz seviyesine etki eder.
Bazı birtakım ilaçlarda vücutta bulunan lipaz oranını artırabilir. Kanser hastalarının tedavisinde kullanılan ilaçlar, haplar, kortizon haplar, psikiyatrik hastalar için kullanılan haplar, asitler lipaz miktarının yükselmesine neden olur.
Tüm bu durumların yanında pankreatit, kolesistit, pankreas kanseri, on iki parmak bağırsak ülseri kanseri, gastroenterit, bağırsak enfarktüsü ve bağırsak tıkanıklığı gibi hastalıklar da lipaz seviyesini yükseltir.
Lipaz Oranının Yüksek Olduğunu Gösteren Belirtiler
Pankreatit hastalığı ilerleyene kadar hiperlipidemi belirti göstermeyebilir. Ancak pankreas iltihabı olan kişi birtakım sıkıntılar yaşayabilir. Kilo kaybı, aşırı susama, sık sık idrara çıkma, yorgunluk, halsizlik gibi durumların içerisinde olur. Zaman zaman karın ağrısı ve kusma da yaşayabilir. Bu gibi durumları ciddiye alıp hastaneye gidilmelidir.
