İçindekiler
Kadınların hamilelik dönemi ile birlikte vücut üzerinde birçok değişiklik meydana gelir. Yeni bir heyecan için hazırlık yapılırken hamilelik dönemi ile birlikte uyku düzeninde bozulmalar ortaya çıkar. Vücut üzerindeki fiziksel ve hormonal değişimler ile anne adaylarının duygu durumları farklılaşır ve eskisinden daha hassas bir yapı oluşur. Hamilelik dönemi, erkek ve kadının birleşmesi ile sonucunda ortaya çıkmaktadır. Erkek spermi ve kadın yumurtalıklarının döllenmesi kadın organ ve dokularında meydana gelen değişiklikler ile başlayan süreç olup başladığı andan itibaren 9 ay kadar süren bir zaman dilimidir. Hamilelik dönemi içinde uyku, hem anne hem de bebek sağlığı açısından oldukça önemli olmakta ve yeterli uyku ile güçlü bir bağışıklık sistemi kazandırılmaktadır. Yeterli ve kaliteli uyku düzeni, dengeli bir yaşam sağlayarak hamilelik sürecinin rahat geçmesine olanak tanır.
Hamilelik dönemi, kadınların vücutlarında oluşan dalgalanmalar ile gözler önüne serilir. 40 haftalık hamilelik süreci ile birlikte birbirinden farklı sorunlar ortaya çıkar. Uzun süren bu zaman dilimi içerisinde vücuttaki dalgalanmalar ile progesteron hormonu yükselmesi, mide bulantısı, baş dönmesi, gece oluşan bacak krampları, sıkça tuvalete çıkma ihtiyacı ve duygu değişimi görülür. Bu sorunlardan en belirgin olanı uyku sorunudur. Tüm bu sorunlar ile uyku düzeninde sapmalar meydana gelir ve uyku kalitesi bozulur. Hamilelikte uyku dönemin ilk üç ayı yoğun bir şekilde geçmektedir ve hamilelik ile birlikte kadın vücudunda artış gösteren progesteron hormonu uykuya neden olmaktadır. Bu üç aylık süreçte yoğun olarak uykuya ihtiyaç duyulur. Hamilelik ile birlikte vücutta sıvı miktarı artmakta ve tuvalet sıklığı ile uyku kalitesinde bozulma meydana gelmektedir. Anne adayının ilk haftalarda yaşadığı endişe ve heyecan da bu süreci etkilemektedir. Hamileliğin ilk haftalarında yoğun uyku ihtiyacı, sürekli bir gelişim evresi içinde olmasından kaynaklanmaktadır. Vücut hamilelik için sürekli olarak gelişme sağlar ve uykuya olan istek artar. Hamilelikte uyku problemi hem anne adayının hem de bebeğin sağlığını olumsuz etkileyebilir. Özellikle yetersiz gelen uyku ile anne karnındaki bebeğin olumsuzluklara maruz kalma ihtimali artar ve gelişiminde gerileme görülebilir. Anne ile birlikte huzursuz olan bebeğin, düşük bir kilo ve tamamlanmamış gelişim ile dünyaya gelme riski ortaya çıkar.
Hamilelikte Uyku Problemlerinin Sebepleri
Hamilelik dönemi hem anne adayı hem de bebek için oldukça önemli bir dönemdir. Bu dönem içinde kaliteli ve yeterli uyku sağlanması gelişimin en önemli evresidir. Kaliteli uyku düzeni ile güçlü bir bağışıklık sistemi oluşturulur ve bunun sonucunda hamileliğin de kaliteli geçirilmesi sağlanır. Bu hassas dönem içinde ortaya çıkan bazı problemler altında sebeplerini bulundurmaktadır. Hamilelik döneminin ilk haftalarında oluşan uyku bozuklukları, zaman içinde oluşan hormon artışı ile ortaya çıkmaktadır. Artış ağlayan hormonlar bu süreç içinde yorgunluk, halsizlik ve diğer belirgin sebepler ile uyku ihtiyacı oluşturmaktadır. Hamilelik ile birlikte vücut üzerinde sıvı artışı meydana gelir ve bu sebeple anne adayları sık sık tuvalete çıkar. Anne adaylarının yeni başlayan hamilelik sürecinde yeme bozuklukları meydana gelmektedir. Gelişimi etkileyen mide yapısını bozan bazı gıdalar sonucunda rahatsızlıklar ortaya çıkmaktadır.
Hamilelik dönemi ile birlikte vücut dengesinin bozulmasıyla mide ve bağırsak şikayetlerinde artış görülür. Anne adaylarının kilo artışı ile vücut ağırlıklarının artması sonucu bacak ve eklem ağrıları ortaya çıkar. Bebeğin gelişimi ve beslenme şekli ile anne adayının vücut işleyişi değişir ve hormonların etkisi ile kilo artışı meydana gelir. Nefes darlığı, artış sağlayan kilo ve sürekli işleyiş içinde olan vücudun akciğerler üzerindeki etkisi ile ortaya çıkmaktadır. Süregelen bir sıklıkla nefes alıp vermede artış yaşanır ve yerini horlamaya bırakabilir. Sırt ve kasık ağrıları, anne adayının ağırlaşan vücudu ile görülmektedir. Vücut üzerinde karın bölgesinin genişlemesi, ağırlık oluşması ve değişen denge ile belirli ağrılar meydana gelmektedir. Hem anne hem de bebek sağlığı için düzenli işlev sağlayan anne vücudu fazla kilo alımı ve kalp yorgunluğu sonucunda nabız atım hızında değişiklik yansıtmaktadır. Yağışlı, soğuk ve sıcak havaların anne bünyesine bağlı olarak değişiklik göstermesine rastlanabilir ve iklim değişiklikleri ile hamilelik döneminde uyku sorunları meydana gelebilir.
Hamilelikte Uyku Problemi Çözümleri
Hamilelikte uyku problemi çözümleri arasında pek çok alternatif bulunmaktadır. Uyku problemlerini tetikleyen etkenlerden bir tanesi gıda tüketiminde dikkatsizlik olup uyku kalitesini düşürmektir. Bazı gıdaların tüketimi anne adayı için rahatsızlık oluşturmakta ve uyku kalitesini etkilemektedir. Hamilelik dönemi içinde çay, kahve ve gazlı içecekler, belirli saat aralıklarında tercih edilmeli ve akşam saatlerinde tüketilmemelidir. Hassas bir süreç sağlayan bu dönem içinde anne adayının midesine dokunan besinlerden uzak durması önerilir. Gazlı içecekler, ekşi, acı, asitli ve diğer besinler mideye dokunarak farklı sorunlar ortaya çıkarır. Gün içinde alınan sıvı tüketimi anne ve bebek için fayda sağlamaktadır.
Hamilelikte uyku dönemi içinde artırılan sıvı tüketimi, rahat bir uyku için zemin hazırlamaktadır. Bu süreçte anne adaylarının kendi vücutlarını tanıması ve hangi gıdaların iyi geldiğini araştırması önemli olacaktır. Süt, et, yumurta ve peynir gibi gıdaların asit düzeyi ve alerjen bir yapısı olduğundan anne sağlığını etkileyebilir. Kontrollü gıda tüketimi anne ve bebek için oldukça fayda sağlamaktadır. Meyve tüketimi ve vitamin desteğine dikkat etmek gerekir. Diğer bir etken ise, hamilelik döneminde alınan fazla kilolardır. Hamilelik ile birlikte vücuttaki sıvı artışı ve ödem oluşması kadın sağlığı için risk oluşturmaktadır. Uyku esnasında horlamaya neden olan tüm bu durumlar anne bebek sağlığına zarar vermektedir. Hamilelik dönemi uyku sırasında oluşan horlamalar, vücudun sıvı düzeyinin düzenlenmesi ile düzelme gösterebilir. Horlama düzeyinde düzelme yerine artış görünüyorsa anne adaylarının uzman bir doktora başvurarak destek alması gerekebilir. Bebek için gerekli olan hava akışının kontrol edilmesi, bu durum ile anne ve bebeğe gerekli oksijenin sağlanması amacıyla destek alınır. Vücut üzerinde oluşan vitamin eksikliği, bacak kasılmaları ve kramplar belirli yöntemler ile çözülebilir. Kalsiyum eksikliği doktor tavsiyesi ile ek vitamin alınarak desteklenebilir. Farklı ağrı kesici ve iyileştirici doğal yağlar ile ağrı oluşan bölgeye hafif dairesel masajlar yapmak da iyi gelebilir. Anne adaylarının sıcak bir duş alarak düzenli masaj yaptıranlar rahat bir uyku için oldukça iyi sonuçlar verebilir. Hamileler için birbirinden farklı yöntemler kişiye göre farklılık gösterebilir.
Rahat Bir Uyku için Ne Yapılması Gerekir?
Hamilelik döneminde anne adayları endişe ve heyecan içinde olurlar. Bebek gelişimi ve sağlığı için en iyi yöntemleri tercih ederek güvenli alanlar oluştururlar. Hamilelerde, değişen vücut dengesi ile birlikte mide bulantısı, baş dönmesi, kusma, kan şekerinin düşmesi görülür. Kan şekerinin düşmesi, vücut üzerinde titreme, aniden acıkma ve bayılma durumlarına yol açabilir. İçeriğinde lif ve protein barındıran bazı gıdalar kan şekerine iyi gelmektedir. Protein açısından zengin besinler tüketilerek anne adayı için rahat bir uyku oluşturulabilir. Sindirim sistemi bir anne için oldukça önemlidir. Ağır yağlı yemekler tercih edilmemeli ve bunun yerine doğal yağ içeren besinler tüketilmelidir. Yemek yedikten hemen sonra uykuya geçmemeli ve anne adayları için hafif ve düzenli bir şekilde egzersiz programı uygulanmalıdır. Mide yapısı asitli gıdalara karşı daha hassas olduğu bir döneme girmiş olup mide yanması ve ekşime şikayetleri ortaya çıkmaktadır. Bu şikatetler için düzenli sıvı alımı ve mideyi bastıracak besinlerin tercih edilmesi önerilir. Anne adayları için gerekli vitamin desteği tavsiye edilir. Hamile kadınların bu süreçte vücut üzerindeki vitaminlerinin desteklenmesi gerekir. Vitamin ve kalsiyum eksikliği ile bacaklarda kramp ve kasılmalar meydana gelebilir. Asitli içecek tüketimi kalsiyum oranını düşürdüğünden bu besinlere de ara verilmelidir.
Anne adayları sebze ve meyve tüketimi ile gerekli vitaminleri de karşılayabilirler. Hamileler için günlük egzersiz programı gibi gün içinde 30-60 dakikalık uyku önerilir. Bu sayede yorgunluğun bir kısmı atılarak gece uykusu daha düzenli ve kaliteli bir hale gelir. Gün içinde uyuma ile anne adayı, daha dinç olur ve hafızası güçlenir. Hamileler için dinlendirici müzik ve meditasyon yöntemleri etkilli olabilir. Doğum öncesi yoga ve diğer rahatlama yöntemleri de destek sağlayabilir. Gün sonunda sıcak duş alınması rahatlatıcı bir etki sağlayarak uyku kalitesini artırmaktadır. İçeriğinde serotonin hormonu bulunduran besinlerin tüketimi akşam saatlerinde konforlu bir uyku için olanak sağlamaktadır. Anne adaylarının sakin ve stressiz olması hem anne hem de bebek için oldukça büyük önem taşır.
Hamilelikte Uyku için Doğru Yatış Pozisyonları
Hamilelik dönemi kadınların en çok dikkat etmesi gerektiği bir dönem olup uyku kalitesi anne adaylarının gelişimini büyük oranda etkilemektedir. Hamileler doğru teknik ve pozisyonlar ile konforlu bir uyku uyuyabilirler. Hamilelik sürecinde en doğru pozisyon anne adaylarının yana yatmasıdır. Yana doğru yatmak anne karnındaki bebek için güven sağlar ve rahat hissettirir. Sol tarafa yatmak önerilen bir pozisyon olup kan dolaşımını kolaylaştırır. Ayrıca bebeği besleyen dolaşımın ulaştırılması sağlanır. Bu yatış pozisyonu vücut ağırlığının ciğerler üzerine binmesini engellemektedir. Bu sayede nefes alıp vermede anne adayı daha rahat olur. Sağ ve sol tarafa yatan anne adayları, sırt üzerine baskı yapmadan bir yatış pozisyonu oluşturmaktadır. Bu pozisyon ile uyku esnasında oluşan horlama, nefes darlığı ve kan dolaşımı dengelenir. Karın bölgesi için rahatlık oluşturulması hem bebek hem de anne adayı için güven alanı oluşturur. Uzun bir yastık ile anne adayının sarılması ve karın altına alınması doğru yatış olarak önerilmektedir.
Anne adayları için yastık kullanımı rahat bir yatış pozisyonu sağlamaktadır. Yastık yardımı ile baş, bel, sırt altına konularak rahatlık sağlanırken bacak arası, diz altı, ve karın altına konulan yastık, anne adayına konforlu bir uyku sunar. Anne adayı mide problemleri çekiyorsa yarı oturur pozisyon ile daha rahat bir uyku oluşturulabilir. Diğer bir pozisyon için yumuşak bir havlu katlanarak karın, kol ve baş altına konulmalıdır. Bu sayede anne adayları daha huzurlu ve güvendeymiş hissi yaşayarak rahatlama hissederler. Battaniye, tüylü yastık ve benzer diğer ürünlerle de bu pozisyonlar sağlanabilir. Hamilelik döneminin ilerlemesi ile anne adaylarının yatma stilleri kısıtlanır ve sırt üstü bir pozisyona geçilir. Baş kısmının hafifçe yükseltilmesi ise düz bir şekilde sırt üstü yatılması doğru yatış pozisyonu olacaktır. Hamilelik döneminde en sık rastlanan şikayetlerden bir tanesi, uyku esnasında anne adayının mide yanması yaşamasıdır. Yatış esnasında baş kısmının hafifçe yükseltilmesi, mide asidinin yemek borusuna yükselmesini engelleyerek mide yanmasını bastırabilir.
