Bebeklerde Oyunun Önemi

Bebek doğduktan sonra bebeğin gelişiminin nasıl destekleneceği, gelişimi için nasıl oyunlar oynanacağı, bebek ile keyifli vakitler geçirmek için ne tür oyuncaklar alınması gerektiği ebeveynlerin en çok kaygılandığı konular arasında yer alır. Peki, bebeklerle ne oynamak ve onlara nasıl oyuncaklar almak gerekir?

Oyun, çocukların hayatının her döneminde önemlidir. Hem motor ve zihin gelişimlerine katkıda bulunur hem de ebeveynlerin bebeklerinin gelişimlerini gözlemlemesine yardımcı olur.  Oyunlar bebeklerin gelişim dönemlerine göre çeşitlilik gösterir. Bebekliğin ilk dönemlerinde daha basit olan oyunlar, dönem ilerledikçe daha karmaşık bir hal almaya başlar.  Oyun, doğumdan itibaren bebeklerin çevresindeki sesleri ve hareketleri taklit etmesinden başlar ve çocuğun tüm hayatı boyunca varlığını sürdürmeye devam eder.

Bebeğin gelişiminde oyunun her anlamda önemi vardır. Oyun bebeğin kendini mutlu hissetmesini sağlar. Sosyal becerilerinin gelişmesine katkıda bulunur. Deneme yanılma yoluyla doğruyu bulmayı öğretir.

Oyunun Bebek Gelişimi Üzerindeki Etkisi

Oyun bebeklerin fiziksel gelişimine katkıda bulunur. Oyun sırasında sürekli hareket halinde olan bebeklerin kas gelişimleri güçlenir. Bebekler oyun oynayarak ellerinin ve ayaklarının işlevlerini keşfederler. El becerilerini geliştirir ve denge kavramını oyunla öğrenirler.

Doğumdan sonra bebeğin beyin gelişimi devam eder.  Oyun sırasında bebekler yeni şeyler öğrendikleri için, oyun bilişsel gelişim üzerinde de oldukça etkilidir.  Şekiller, renkler, sayılar, az-çok, büyük- küçük gibi zıt kavramlar oyun sayesinde öğrenilir.

Bebeklerin dünyası oyun oynamak üzerine kuruludur. Ebeveynlerin yapması gereken en önemli şey çocuklarla oynamak, oyunlar aracılığı ile ilişki kurmak ve bu dünyayı onlarla paylaşmaktır.  Çocuklar anne babaları ile vakit geçirmekten ve oyun oynamaktan çok hoşlanırlar. Ebeveynlerin oyunun yönetimini çocuklara bırakarak onlara eşlik etmeleri sağlıklı birer yetişkin olmalarında atılan en temel adımlardandır.

Aylara Göre Bebek Oyunları

Bebekler için oyunlar aylara göre farklılık gösterir. Hemen hemen her insanın bildiği tel sarar oyunu, fış-fış kayıkçı, ce-ce gibi oyunlar oynamak, masallar anlatmak, şarkılar söylemek, dans etmek, konuşmak ve gülümsemek 0-1 yaş arası için en iyi oyunlardır.  0-1 yaş arası bebeğiniz ile neler oynayabilirsiniz bir göz atalım.

0 – 5 Aylık Bebeklerle Oynanabilecek Oyunlar

Yeni doğan bebekler için en güzel oyuncak anne ve babalarıdır. Henüz nasıl bir ortamda olduğunu bilmeyen ve bunun tedirginliğini yaşayan yeni doğan, ebeveynlerle oynanan oyunlar sayesinde dünyayı tanımaya başlar. Onun için önemli olan oyuncak değildir. Anne ve babasıyla oluşturacağı güven bağıdır.  Bebekler sürekli anne ve babalarının ellerini, yüzlerini izler. Dikkatlice inceleme yapan bebek ile konuşmak, ona gülümsemek, yüz hareketleri yapmak bebeğin gelişimine katkı sağlar. Çünkü yeni doğan bir bebeğin beyin gelişimini etkileyen en önemli şey anne ve baba ile kurulan sağlıklı ilişkidir. Bebeğin konuşmayı ve kelimeleri öğrenmesi ebeveynlerin onunla bol bol konuşmasıyla mümkündür. Göz kaslarının gelişimi için bu dönemde bebeğin göreceği mesafeden nesneler tutularak “ beni takip et “ oyunu oynanabilir.

2. ayda bebeklerin fiziksel gelişimini öne çıkaran oyunlar tercih edilebilir. Şarkı ve ninnili oyunlar oynamak duyma yetisinin gelişmesine yardımcı olur. Bunun yanı sıra farklı sesleri ayırt edebilmesine de zemin hazırlanır. İkinci ayın sonuna doğru kol ve bacaklarını hareket ettirerek jimnastik oyunları oynayabilir böylece motor becerilerinin gelişimine katkıda bulunabilirsiniz.

3 aylık olan bebek çevresine karşı daha ilgili olur. Renkli ama çok karmaşık renkleri bir arada bulundurmayan oyuncaklar, küçük çıngıraklı çoraplar ve parmak kuklaları ile oyunlar oynayabilirsiniz. Bu tür oyunlar 3. ayına girmiş olan bebeğin duyularını keşfetmesine yardımcı olur. Yine bu dönemde yüzünüzü ellerinizle kapatarak ce- ce oyunu oynamak bebeğin dikkatini yoğunlaştırmasını ve nesne devamlılığı sağlanmasını kolaylaştırır. Bir süre sonra bebeğiniz de taklit ederek size karşılık vermeye başlar. Yine bu aydan itibaren tel sarar oynamak annelerin tercih ettiği etkinlikler arasında yer alır.

Dördüncü aydan itibaren bebekler oyuncaklara ilgi duymaya başlar ve tekrarlanan oyunlardan hoşlanırlar. Bu aylarda tekrar eden oyunlar ve ritimler bebeğin hafıza gelişimi için gereklidir. Neden- sonuç ilişkisi kurmasına yardımcı olacak oyunları da tercih edebilirsiniz. Bu dönemde bebekler suyla oynamaktan çok hoşlanırlar. Banyo zamanlarınızı çok daha keyifli geçireceğiniz oyun saatine dönüştürebilirsiniz.

Her ay büyük gelişim gösteren bebeklerle 5. aylarında karışık nesne resimleri gösterip, bu resimler hakkında konuşabilirsiniz. Bu aylarda bebeğiniz hem bilgi edinir hem de görme ve duyma duyularını yoğun olarak kullanır.  Bebeğinizle ayna karşısında dans edebilir, mimik oyunları oynayabilirsiniz. Aynalar bebeklerin kendilerini tanımalarında önemli araçlardır. Ayrıca yine bu dönemde uzak yakın, sıcak soğuk gibi zıt kavramlar içeren oyunları oynayabilirsiniz.

6- 12 Aylık Bebeklere Göre Oyunlar

6 aylık olan bebekler artık daha bilinçli hareket etmeye başlarlar.  Her dönem olduğu gibi bu dönemde de bebeğinize sık sık kitap okuyabilirsiniz. 3 boyutlu kitaplar tercih edebilirsiniz. Bebeğinizin görüş alanı içerisindeki nesneleri ya da oyuncaklarını saklayıp geri çıkararak oyun oynayabilirsiniz. Bu şekilde bebeğiniz sakladıklarınız arar, dikkatini yoğunlaştırır ve nesne devamlılığı sağlanır.

7. ayda bebekler yürümeye geçişe hazırlanırlar. Anne babalar yürümeyi teşvik edici oyunlar tercih edebilir. Yüzünüzün bölümlerini tanıtma oyunu oynayabilirsiniz. Annelerin en iyi bildiği oyunlardan biri olan parmağın buruna götürülerek oynandığı “ biip “ oyunu örnek olarak gösterilebilir.

Kavrama yeteneği oldukça gelişen ve varlığının daha fazla farkında olan 8 aylık bebek heyecan duygusunu uyandıran bebek oyunlarını oynamaktan hoşlanır. Banyo yaparken su ve sabunla hazırlanan köpük oyunları oynayabilirsiniz. Ayrıca küpleri üst üste dizerek çeşitli oyunlar üretebilirsiniz.

Oyunlar bebek büyüdükçe çok daha zevkli bir hal almaya başlar. Bebekliğin 9-12 ay arası hem ebeveynler için hem de bebekler için oldukça şaşırtıcıdır. Artık bu dönemde bebeğinizle rahatlıkla top oynayabilirsiniz. Top oynayan bebekler gelişmiş el- göz koordinasyonuna sahip olur. Ayrıca motivasyon ve dikkat süresi gelişir.  Bu dönemlerde sık sık yürüme egzersizleri yapmalı ve bebeğinizi teşvik etmelisiniz. Ufak ufak kovalama oyunları oynamaya başlayabilirsiniz. Geometrik şekilleri gösterebilir ve eşleştirmeli oyunlar oynayabilirsiniz. Bu dönem çocukların el çırpmayı sevdiği bir dönemdir. Oyuncaklarını dağıtıp tekrar toplama oyunu oynayabilir ve sonrasında bebeğinizin heyecanla el çırpmasını izleyebilirsiniz.

 

Bebekler İçin Nasıl Oyuncaklar Tercih Etmek Gerekir?

Bebeklik döneminde bebeğe oyuncak verirken dikkat edilmesi gereken en önemli şey oyuncak güvenliğidir. Bebeğinize aldığınız oyuncağın güvenliğinden mutlaka emin olmalısınız. Öncelikli dikkat edilmesi gereken şey bebeğin güvenliğidir.  Sonrasında gelişimini destekleyici boyutuna bakılması gerekir.

Geçmişten günümüze bebeklerin en güzel oyuncakları çıngıraklar. Çocukların kavrayabileceği yapıda ve büyüklükte çıngırakları bebeğe vermek çok önemlidir. Yeni doğan bir bebek için çıngırağın yumuşak olması, renkli ancak çok fazla detaylı olmaması gerekir.

Annelerin en çok tercih ettiği oyuncaklar arasında oyun halısı önemli bir yere sahiptir. Peki, bebekler oyun halısı ile ne zaman oynar?  Kavrama becerisinin uyarılmasına destek olan oyun halıları 2-4 aylık bebeklerde kullanılabilir. Üzerinde sayılar, alfabeler, peluş hayvanlar bulunduran, sesli veya sessiz modelleri bulunan oyun halıları hem bebeklerim keyifli vakit geçirmesini sağlar hem de zeka gelişimine katkıda bulunur.

Üzerinde geometrik şekiller olan zeka kafesleri de tercih edilebilecek oyuncaklardan biridir. Bu oyuncaktaki temel amacınız çocuğun kavrama becerisinin, ince motor becerisinin gelişmesi, el göz koordinasyonunun gelişmesi olmalı. Çünkü 24 aydan öncesine kadarki dönemler bebeklerin geometrik şekilleri öğrenmesi için çok erkendir. Ayrıca parçaları doğru yerlere takmakta zorlanacağı için deneme yanılma yoluyla öğrenmesini de destekleyici bir oyuncak türüdür.

Bebekler 6-7 aylık gibi bir taraftan dişlerini çıkarmaya başlarken bir taraftan da oturmaya başlar. Oturan bebeğin oynaması için çocuk gelişim uzmanlarının sallabaş adını verdiği renkli halkalar oyuncağı tercih edilebilir. Bebekler halkaları çıkarmayı deneyeceği için bu oyuncak küçük kas gelişimi ve el kol koordinasyonun gelişimine destek olur.

Temel oyuncaklardan bir tanesi de iç içe geçen kutular. Bu kutular bebeğinizle keyif içerisinde oynayabileceğiniz fonksiyonel bir oyuncaktır.  Kutuları iç içe koyarak oynayabileceğiniz gibi üst üste koyarak da oynayabilirsiniz. Ayrıca topla ya da elinizle dizilen kuleleri yıkmak da çocuğunuzu mutlu edecektir. Çünkü bu dönemde bebekler üst üste dizilen şeyleri yıkmaya bayılırlar. Kutu oyuncaklarının üzerinde genelde sayılar ve şekiller olur. Oyun sırasında “ Şimdi kırmızı biri koyuyoruz. “ gibi cümleler kurarak dil gelişimine katkıda bulunabilirsiniz. Ancak burada amaç yine bebeğe sayıları ya da renkleri öğretmek olmamalı sadece aşinalık kazandırmak olmalı.

Ekran Oyunları Bebekler İçin Uygun Mudur?

Teknoloji çağında yaşadığımız günümüz şartlarında ebeveynlerin en çok kaygı duydukları konulardan biri çocukların ekran başında geçirdiği süredir. Çocuklar ekranla ne zaman tanışmalı, sorusu her zaman zihinleri meşgul eden bir konudur.

Uzmanlar 2 yaşına kadar çocukların ekrana maruz kalmasını asla tavsiye etmez.  Ekran uyarımı bebeğin zekasını olumsuz yönde etkiler. 2 yaşından sonra ise ekranda zaman geçirme süreleri bulundukları yaşın 10 ile çarpımı kadar olmalı. Yani, 3 yaşındaki bir çocuğun ekranda zaman geçirmesi gereken süre 30 dk. yı geçmemeli.

Ekran başında geçirilen süre kadar önemli olan diğer bir konu ise, çocukların bu süreyi ne tür içeriklerle geçiriyor olduğu. Bu konuda sorumluluk anne babaya aittir. Ebeveynler çocuklarının yaşına uygun üretici içerik ve oyunlarla vakit geçirdiğinden emin olmalı.

Peki, bebekler ekran başında ne tür oyunlar oynayarak vakit geçiriyor? Ebeveynler arama motorundan bebek oyunları oyna ya da bebek oyunu oyna şeklinde arama yaptıklarında oldukça geniş seçenekle karşı karşıya kalır.  Bir çizgi film karakteri olan huysuz ve uzun oyunları, inek satma oyunları, inek besleme oyunları, özellikle kız çocukları için bebekli oyunlar ve koyun besleme oyunu tercih edilen oyunlar arasında sayılabilir.

Anne ve Babalara Tavsiyeler

Çocuklara göre oyunlar bir yaşam tarzıdır.  Anne ve babalara ise onların bu yaşamlarına eşlik ederken bazı noktalara dikkat etmeli. Dikkat edilmesi gerekenler;

• Oyuncak seçiminin çocukların yaşlarına ve gelişimine uygun olmasına özen gösterilmeli.
• Bebeklerin oyunu bozulmamalı. Bazen sadece izlemeniz yeterli olacaktır.
• Bebek için oyunlar kıymetlidir bu nedenle kurguladıkları oyunlara değer verilmelidir.
• Çocukların oyun oynayacağı alanlar güvenli olmalıdır ve oyun için zaman sağlanmalıdır.
• Çocukların oyunlarına eşlik edebilirsiniz ancak oyunu yöneten ve yönlendiren siz olmamalısınız.
• Çocuğunuzla oyun oynarken ona yapacaklarını siz söylememelisiniz. Hayal dünyasına uyum sağlamalı ve sabırlı olmalısınız.
• Oyunla birlikte öğrenmesine de katkı sağlamak için sorularına cevap vermeye özen göstermelisiniz.
• Oyun süresini siz tek başınıza belirlememelisiniz, çocuğunuzla birlikte karar vermelisiniz.