Eliminasyon Diyeti Nasıl Uygulanır?

Sosyal medyanın dayattığı güzellik algılarıyla son yıllarda çok fazla diyet türü türedi. Bunun dışında sağlık sebepleriyle de fazla kilolarından kurtulmak isteyenler için çeşitli diyetler mevcut. Eliminasyon diyeti de bu örneklerden biri. Sağlık açısından belirli besinlerin çıkartıldığı bu sistem öncelikle sağlıklı olmayı sağlıyor. Diyetisyenler ve doktorlar tarafından oluşturulan birçok diyet programı da sağlık problemlerinin önüne geçmek için bir destekleyici olarak kullanılıyor. Herhangi bir diyete başlamadan önce bir uzmanla görüşmeniz ve kişiye özel bir diyet programı edinmeniz faydalı olacaktır. Her vücudun ihtiyacı aynı olmayabilir ve bazı besinlerin yoksunluğu sağlığı olumsuz etkileyebilir.

Eliminasyon Diyeti Nedir? Kimler Tarafından Yapılabilir?

Eliminasyon diyeti nedir sorusuna kilo vermek amacıyla uygulanabilecek bir diyet olmadığı söylenebilir. Bu beslenme biçimi, kronik inflamatuar hastalarının tedavisinde bir basamak olarak kullanılır. Yüksek kiloya sahip insanlar tarafından uygulandığında ise bir miktar kilo kaybına neden olabileceği bilinmektedir. Midede hazımsızlığa yol açan ve bağırsaklara rahatsızlık verebilecek birçok besinin beslenme düzeninden çıkartılmasıyla karakterize bir diyettir. Uzun süre uygulanması vücudun dengesinin bozulmasına yol açabilir bu sebeple birkaç hafta uygulandıktan sonra ara verilmesi önerilir. Eğer uzun süre bu diyet uygulanmaya devam edilirse farklı sağlık problemleri görülebilir.

Peki eliminasyon diyeti kimler için uygundur? Sürekli mide yanması, midede hazımsızlık gibi sindirim sorunları yaşayan insanlar da bu diyeti uygulayabilir. Bu diyetin başlangıç kısmında rahatsızlığa sebebiyet verebilecek tüm besinler hastanın hayatından çıkartılır ve beslenme düzenine yavaş yavaş eklenir. Hangi besinlerin rahatsızlık yarattığı tespit edildiğinde bu yiyecekler hayat boyu tüketilmemelidir. Oldukça sınırlayıcı bir diyettir ve vücudun ihtiyacı olan protein, karbonhidrat ve yağların alındığına emin olmak için dikkat edilmesi gerekir. Bazı hastalar bu diyetin sıkı şartlarına uyamadıklarında diyette esnemelere gidilir. Kısıtlanan bazı besinlerde serbestlik tanınabilir. Şikayetlerin ne derece şiddetli olduğu ve yarattığı rahatsızlık hissi diyetin gidişatını belirleyebilir. Sindirim rahatsızlıkları çeken bireylerde uygulanan en etkili diyet eliminasyon diyetidir.

Eliminasyon Diyetinde Tüketilmemesi Gereken Besinler

Diyetin üç hafta süren başlangıç kısmında birçok gıdanın tüketimi yasaklanmaktadır. Midede ve ince bağırsakta rahatsızlığa yol açtığı tespit edilmiş gıdalar diyet listesinde bulunmamalıdır. Buna ek olarak sizin de gözlemlediğiniz sizi rahatsız eden bir yiyecek, içecek varsa tüketmeyi bırakmalısınız.

Eliminasyon diyetinde tüketilmemesi gereken besinler:

• Sindirim rahatsızlıklarında gluten içerikli gıdalar büyük rol oynar. Bazı insanlarda glutene karşı hassasiyet görülür ve sindirimi yapılamaz ya da eksik yapılır. Çölyak hastalığı bu tip gıdalara vücudun tolerans gösterememesi sonucu meydana gelir. Gluten içeren gıdalara buğday, irmik, çavdar, arpa örnek verilebilir. Ekmek, makarna gibi temel olarak tüketilen besinlerde gluten bulunur. Diyetin başlangıcında çölyak hastaları için özel üretilen besinler tüketilebilir.
• Süt ve süt ürünleri gibi kazein içeren gıdalardan uzak durulmalıdır. Laktoz hassasiyeti her yaş grubundaki insanda görülmektedir. Alerjiye sebep olabileceği bilinir. Eğer alerji ve hassasiyet gibi bir durum söz konusu değilse bu gıdaların tüketimi sınırlandırılmamalıdır.
• Margarin ve tohum yağları eliminasyon diyeti boyunca tüketilmemesi gereken gıdalardandır. Birçok vücudun bu yağlara karşı reaksiyon gösterdiği bilinir.
• Başta yer fıstığı olmak üzere bütün kuruyemişler bu dönemde yasaklıdır. Kuruyemişler alerjen sınıfındadır ve rahatsızlığa sebebiyet verebilir.
• Yapay tatlandırıcılar sindirim sorunlarına yol açabilir. Bu yüzden diyetin ilk üç haftalık sürecinde tatlandırıcılardan uzak durulmalıdır.
• Fasulye, soya gibi baklagiller tüketilmemelidir. En çok alerjiye sebebiyet veren baklagiller bunlar olsa da diğer baklagillerin de bazı bünyelerde rahatsızlıklara sebep olabildiği bilinmektedir. Eliminasyon diyetinin başlangıcında hiçbir baklagili tüketmemek en sağlıklısı olur.
• Pastırma, salam, sosis gibi işlenmiş gıdalar özellikle çocuklarda sindirim sistemi problemlerine yol açabilir.
• Alkol, çay ve kahvenin diyet boyunca tüketilmemesi önerilir. Alkolü üç hafta boyunca hiçbir koşulda tüketmemek gerekir fakat çay ve kahve çok az miktarda tüketilebilir.
• Paketli gıdalar eliminasyon diyeti süresince tüketilmemelidir. Bu durumun en önemli sebebi bu gıdaların üretim ve paketlenme aşamasında farklı besinlerle temas edebilmesidir. Farklı besinlerle temas eden ürün alerjen niteliği taşıyabilir.

Diyet süreci devam ederken bir günlük tutmak faydalı olabilir. Gün içinde tüketilen besinler ve rahatsızlık duyulup duyulmadığı yazılmalıdır. Bu sayede üç haftanın sonunda hangi besinler tüketildikten sonra hassasiyet görüldüğü anlaşılır. Atlanan herhangi bir besin varsa diyet amacına ulaşmayabilir ve rahatsızlıklar devam eder.

Eliminasyon Diyetinde Tüketilebilecek Besinler

Çok fazla besin yasaklı olduğu için diyeti uygulayan insanlar yiyecek ürünler bulmakta zorlanabilir. Çok yönlü beslenmeye önem gösterilmelidir ve gerekirse bir vitamin takviyesi yapılabilir.

Eliminasyon diyetinde tüketilebilecek besinler ise şunlardır:

• Turunçgil haricindeki meyveler sağlık için herhangi bir zarar teşkil etmez. Alerjen içeriklere sahip değildirler. Bu sayede eliminasyon diyeti yapan insanlar kuşku duymadan meyve tüketebilir. İçerdikleri doğal şekerler ile vücudun glikoz ihtiyacının karşılanmasını sağlarlar.
• İşlenmemiş kırmızı et, beyaz et ve balık diyet süresince tüketilebilecek gıdalardır. Temiz protein kaynağı olarak geçen bu gıdalara, rahatsızlık vereceği düşünülmeden diyet listesinde yer verilebilir.
• Sebzeler herhangi bir istisnası olmadan rahatlıkla tüketilebilir. Besleyici özelliklerinin yüksek olması ve düşük kalorili olması sayesinde birçok diyette sebzelere yer verilir.
• Gluten içermeyen kinoa, esmer şeker, chia gibi karbonhidrat kaynaklarına beslenme düzeninde yer verilebilir.

Üç haftalık sıkı diyetin sonucunda diğer gıdalar kontrollü olarak beslenme düzenine eklenir. Örneğin süt ürünleri tüketilmeye başlanabilir ve iki gün boyunca bir rahatsızlık yaratıp yaratmadığı gözlemlenir. Bu yöntemle problemin kaynağı tespit edilir ve uzun süreli bir diyet listesi hazırlanır.

Eliminasyon Diyeti Riskleri

Bilinçsiz bir şekilde uygulanan eliminasyon diyeti ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Vücudun ihtiyaçları mikro ve makro olmak üzere iki şekilde incelenebilir. Mikro ihtiyaçlar vücudun kısa süre içerisinde işlevini yerine getirebilmesi için gerekli besin içerikleridir. Makro ihtiyaçlar ise uzun vadede vücudun sağlıklı işleyişi için gereklidir. Bu diyet hem mikro hem de makro ihtiyaçların karşılanamamasına sebep olabilir. Zihinde bulanıklık ve algı düşüklüğü eliminasyon diyetinin yanlış uygulanması sonucu en sık görülen belirtilerdendir. Yetersiz beslenme sonucu beyin gerekli besin maddesini alamaz ve işlevini düzgün yerine getiremez.

Uzun süre uygulanan diyetler psikolojik olarak da kötü etkilere yol açabilir. Örneğin süt ve süt ürünlerinin hazımsızlık yarattığını ve hassasiyete yol açabileceğini bilen kişi bu besinlere karşı ön yargı geliştirebilir. Beyin böyle bir ön yargı durumunda belirtileri taklit edebilir. Aslında bu ön yargı geliştirilen gıda grubu vücut için faydalı etkilere sahiptir. Her insanın deneyiminin kendisine özgü olduğu unutulmamalıdır ve besinlerden direkt olarak uzaklaşmak yerine kontrollü bir şekilde tüketilmelidir.

Ortoreksiya nervoza hastalığı son yıllarda birçok insanda bulunur. Bu hastalıkta kişi kilo almaktan çok korkar ve sağlıklı beslenme konusunda takıntılıdır. Eliminasyon diyeti gibi sistemler ortoreksiya hastalığının tetiklenmesine sebep olabilir. Bir besinin tüketimini kesmeden önce bunun gerekli olduğuna emin olunmalıdır. Sırf yüksek kalori değerine sahip olduğu için bir besinden uzak durmak sağlıksız bir davranıştır. Çok kısıtlayıcı ve ağır diyetler çok yüksek kilolarda olunmadığı ya da diyetisyenler tarafından uygun görülmediği sürece uygulanmamalıdır. Vücudun işleyişini sürdürebilmesi için hem yağ hem protein hem de karbonhidrat içerikli besinlere ihtiyaç vardır. Önemli olan bu maddeleri sağlıklı besinler aracılığıyla vücuda almaktır.