Close

Prematüre Doğan Bebekler

Prematüre Doğan Bebekler

Prematüre Doğan Bebekler

Prematüre doğum, bebeğin beklenen doğum tarihinden 3 haftadan daha doğmasıdır. Başka bir deyişle gebeliğin 37. haftasından önce gerçekleşen doğumdur. Bu şekilde erken doğan yenidoğan bebeklere ise prematüre bebek denir. Erken doğan, özellikle de çok erken doğan prematüre bebekler, genellikle karmaşık tıbbi problemlere sahiptir. Karşılaşılan tıbbi sorun ve komplikasyonlar bebekten bebeğe değişkenlik gösterir. Ancak bebek ne kadar erken doğarsa, komplikasyon riski de o kadar yüksektir.

Prematüre bebek, normal gebelik süresi en az 9 ay 15 gün olmalıdır. Yani normal gebelik 38 hafta ile 42 hafta arasında sürer. Gebelik 37 haftadan önce sonlanırsa doğan bebeğe prematüre denir. Prematüre bebeğin yaşı 40 haftalık olana kadar postkonsepsiyonel yaş olarak ifade edilir. Örneğin 28 haftalık dendiğinde konsepsiyondan bu yana 28 hafta geçtiği ve gerçek miadına daha 12 hafta olduğu anlaşılır.

Yenidoğan bebeğin doğum tartısı gebelik yaşına göre uyan %10-90 değerleri arasında ise “doğum ağırlığı gebelik yaşına uygun” (Appropriate for Gestational Age, AGA), doğum ağırlığı %90 üstünde olanlar için “doğum ağırlığı gebelik yaşına göre fazla” (Large for Gestational Age, LGA), doğum ağırlığı %10 altında olanlar için ise “doğum ağırlığı gebelik yaşına göre düşük” (Small for Gestational Age kısaltması, SGA) terimleri kullanılmaktadır. Buradan da anlaşılacağı gibi her düşük doğum tartılı bebek prematüre olmayabilir. Zamanında doğduğu halde iyi gelişmemiş ve “zayıf” olabilir.

Prematüre doğan bebekler ne kadar prematüre doğduklarına göre farklılıklar gösterirler. Bazıları sadece sınırda prematüredir ve kısa bir süre hastanede kaldıktan sonra taburcu edilip sağlam bir yenidoğan bebek gibi izlenebilirler. Bazıları ileri derecede prematüredirler ve hastanede çok uzun süre kalmak zorunda kalırlar. Prematüre doğan bebeğinizle karşı karşıya kalabileceğiniz problemleri bilmek için önce bebeğinizin ne kadar prematüre olduğunu bilmelisiniz.

Prematüre bebekleri doğdukları gebelik haftasına göre sınıflandırıldığında:

1. 24–31 Hafta: İleri derece prematüre

2. 32- 35 Hafta: Orta derece prematüre

3. 36- 37 Hafta: Sınırda prematüre

Bir başka sınıflama şekli de doğum tartısına göre sınıflamadır:

1. Düşük Doğum Ağırlığı (LBW) : Bebeğin doğumda 2500 gramdan az olması

2. Çok Düşük Doğum Ağırlığı (VLBW): Bebeğin doğumda 1500 gramdan az olması

3. İleri Derecede Düşük Doğum Ağırlığı (ELBW): Bebeğin doğumda 1000 gr.dan az olması

Prematüre Bebeklerde Görülen Özellikler Nelerdir?
Prematüre Bebeklerde Görülen Özellikler Nelerdir?

Prematüre Bebeklerde Görülen Özellikler Nelerdir?                           

Prematüre doğumun birçok nedeni vardır. Ana rahmindeki bebek, rahim ve plasentayı üçlü bir ünite olarak kabul edersek bu ünitenin her bir üyesine ait sorunlar ayrı ayrı prematüre doğum nedeni olabilir.

Prematüre doğan bebeklerde görülen özellikler oldukça değişkendir. Bazı bebeklerde çok hafif sorunlar görülürken diğerlerinde daha belirgin sağlık problemleri söz konusu olabilir. Erken doğan bebeklerde görülen bazı özellikler :

  • Vücudun küçük olmasına karşın orantısız büyük bir baş
  • Zamanında doğan bebeklere göre daha az yağ depolanması nedeniyle yuvarlak olmayan keskin görünümlü vücut hatları
  • Tüm vücudu kaplayan ve lanugo adı verilen ince sarı tüyler
  • Düşük vücut ısısı. Özellikle doğumdan hemen sonra depolanan yağ eksikliği nedeniyle doğum odasında tespit edebilir.
  • Nefes darlığı ya da solunum güçlüğü
  • Emme ve yutma reflekslerinde yetersizlik

Prematüre doğan bebekler, özel bir bakım ünitesinde tutulur ve daha uzun süre hastanede kalmaları gerekir. Prematüre yenidoğan ne kadar bakım gerektirdiğine bağlı olarak yenidoğan yoğun bakım ünitesine ya da farklı birimlere kabul edilerek takip edilebilir. Erken doğmuş bebeklerin bakımı konusunda eğitim almış doktorlar ve uzman bir sağlık ekibi, prematüre bebeğin bakımı konusunda yardımcı olur.

Prematüre bebekler doğumdan hemen sonra ekstra beslenme ve desteğe ihtiyaç duyabilir. Sağlık ekibi, bebeğin neye ihtiyaç duyduğunu belirleyerek bakım planı konusunda ebeveynlere rehberlik eder.

Prematüre Doğumun Nedenleri:

Anneye ait nedenler:

1. Annenin gebelik sırasında yaşam şeklindeki hatalı tercihler prematürite nedeni olabilir: Alkol, sigara, uyuşturucu kullanımı. Beslenme bozukluklarına bağlı kilo alınamaması, bakımsızlık ve aşırı yorgunluk ile aşırı stres de Prematüriteye neden olabilir.

2. Anne yaşı: 18 yaş öncesi ile 35 yaş üstü gebelikler prematüre doğum için riskli sınırlardır.

3. Sık doğum: Doğum kontrolünün iyi yapılamadığı toplumlarda prematüre doğum sıklığı daha fazladır. İki gebelik arasındaki sürenin 2 seneden kısa olması halinde prematüre doğum olasılığı artar.

4. Annede kronik hastalıklar: Akciğer, karaciğer, böbrek ve kalbe ait kronik hastalıklar erken doğum içim risk oluştururlar.

5. Tansiyon: Annede hipertansiyon durumunda, kan dolaşımından beslenen bebeğin olumsuz etkilenmesine neden olarak erken doğum gerçekleşebilir. Annede hipertansiyon varsa aynı zamanda bebeğin kilo alımı da geri kalır.

6. Enfeksiyonlar: Annedeki her tür enfeksiyon amnion sıvısında bulaşmaya (rahim içinde bebeğin yüzdüğü sıvı) ve erken doğuma neden olabilir.

7. Genital nedenler: Rahimin küçük olması, rahim tümörü gibi rahime ait yapısal bozukluklar.

8. Servikal Yetersizlik: Rahim boynunda yumuşama ve gevşeme sonucu rahmin fetüsü taşıyamamasıdır.

9. Plasentaya ait nedenler: Plasentanın yapısal bozukluklarında da erken doğum gerçekleşebilir. Yapısal bozukluklar dışında plasentaya ait bazı patolojiler de şunlardır:

10. Plasenta dekolmanı: Dekolman ayrılma demektir. Rahim iç yüzüme iyice yapışmış olan plasenta bir şekilde ayrışmaya başlar ve erklen doğun meydana gelir.

11. Plasenta previa: “via” yol demektir. Yani yol ağzında, çıkışta yerleşen plasenta demek oluyor. Pekiyi bu yol nedir? Tabii ki rahim ağzıdır. Plasenta rahmin alt kısımlarına yerleşirse gebeliğin ilerleyen haftalarında rahmin gerilmesi erken doğumu tetikleyebilir.

12. Bebeğe ait nedenler: Çoğul gebeliklerde bebek sayısı arttıkça erken doğum riski de artar.

13. Fetuse ait anomaliler: Doğumsal anomalisi olan bebeklerin erken doğum riski daha fazladır.

Her Zayıf Doğan Bebek Prematüre Midir?                                                    

Halk arasında doğru bilinen yanlışlardan biri, yeni doğan bebeğin kilosuna göre prematüre olup olmadığının belirlenebilecek olduğudur. Halbuki doğum kilosu, bebeğin prematüre olup olmadığını göstermez. 2 bin gram olan bir bebek prematüre olmazken, 3 bin gram doğan bir bebek prematüre olabilir. 37. haftadan önce doğan bebeklere prematüre bebek denmektedir.

[custom-related-posts title=”Benzer Yazılar” none_text=”None found” order_by=”title” order=”ASC”]

Prematüre Bebekler Mutlaka Ciddi Sağlık Sorunları Yaşar Mı?

28 haftadan önce dünyaya gelen bebeklerde beyin, karaciğer, böbrek, kalp, akciğer, bağırsaklar gibi hayati öneme sahip organ ve organ sistemlerine ait bozukluklar ortaya çıkabilmektedir. Doğumdan hemen sonra bebek, aldığı ilk soluk ile birlikte anne karnındaki dolaşım sisteminden tamamen farklı bir sisteme uyum göstermek zorundadır. Prematüre bebeklerin doğum haftaları küçüldükçe artan oranda başta solunum sistemi olmak üzere diğer organ sistemlerinde de sıkıntılar baş göstermektedir. Bu nedenle prematüre doğacak bebeğin yenidoğan yoğun bakım ünitesinin olduğu merkezlerde dünyaya gelmesi önemlidir.

Erken Doğan Bebeklere Anne Sütü Hemen Verilmeli Mi?                  

Bağışıklık sistemi henüz olgunlaşmadan doğan bebeği emme, yutma, nefes alma ve tüm bunların koordinasyonunda yaşanan sorunlar beklemektedir. Prematüre doğan bebekte özellikle ilk beslenmenin kolostrum denen anneden gelen ilk sütle yapılması çok önemlidir. Beslenme sırasında yaşanan soluk tutma, morarma atakları, emme, yutma ve nefes alma koordinasyonun sağlandığı dış ortama uyum süreci içerisinde ilk günler, bazen de birkaç hafta sürebilen, sık yaşanan sorunlardandır. Prematüre bebeklerde mideden yemek borusuna doğru besin kaçışı, kalp atımında yavaşlama ve morarma ataklarına neden olabilmektedir.

Prematüre Bebeklerde Isı Kaybı Neden Daha Önemlidir?                  

Prematüre bebeklerin ciltlerinin inceliği, cilt altı yağ dokularının az olması dolayısı ile ısı üretme yetenekleri çok azdır. Bir de bunun üzerine doğar doğmaz uygun ısı ortamı sağlanmamış bir yerde, iyi kurulanmadan ilk bakımı yapıldığında ısı kaybı had safhaya ulaşacaktır. Vücut ısısı azaldığında vücut, ısı üretebilmek için daha fazla oksijen tüketecektir. Erken doğan ve zaten solunum sıkıntısı yaşayan bir bebekte üstüne üstlük ısı üretimi için artan oksijen tüketimi oksijene olan ihtiyacı kat be kat artıracaktır. Bu durum, oksijensiz kalma, beyin kanaması, organ sistemlerinde ağır bozulmalara neden olacaktır. Bu nedenle prematüre bebeklerde ısı kaybını en aza indirmek için doğumdan hemen sonra yapılacak olan ilk müdahaleler mutlaka bir ısı kaynağının altında yapılmalı, cilt özenle kurulanmalı ve en fazla ısı kaybının yaşandığı baş kısmı en kısa zamanda örtülmeli. Asla 24 saat geçmeden banyo yaptırılmamalıdır.

Prematüre Bebekler de Sarılık Olur Mu?                                            

Prematüre bebekler zamanında doğan bebeklere göre daha kırmızıdırlar. Bu durum, kan hücre sayılarının yüksekliği ve derilerinin çok ince olmasından kaynaklanır. Prematüre bebeklerde sarılık, zamanında doğan bebeklere göre daha uzun sürer. Fazla sayıdaki kan hücrelerinin parçalanması ile açığa çıkan bilirübin cilde ve göz akına sarı bir renk verir. Sarılığın tedavisi yeterli beslenme ve fototerapi ile sağlanır.

Prematüre Bebekleri Enfeksiyondan Korumak İçin Ne Yapılmalıdır?
Prematüre Bebekleri Enfeksiyondan Korumak İçin Ne Yapılmalıdır?

Prematüre Bebekleri Enfeksiyondan Korumak İçin Ne Yapılmalıdır? 

Vücut savunma fonksiyonları son derece zayıf olan prematüre bebeklerin enfeksiyonlardan korunabilmesi için bu bebeklere dokunmadan önce mutlaka el temizliği sağlanmalıdır. Bu nedenle yenidoğan ünitelerinde el yıkama vazgeçilmez bir alışkanlık olmalıdır. Yenidoğan ünitesinin kapalı devre mikrop tutucu filtreye sahip bir havalandırma sistemi ile havalandırılması gerekmektedir. Prematür doğmuş bir bebeğin boğmacaya karşı korunması için son zamanlarda önerilen koza stratejisi denen bir uygulama gereği bebeğin etrafındaki kişilerin özelikle bebeğe teması en yüksek olan anne ve babanın aşılanması çok önemlidir.

Prematüre Bebeğin Evdeki Bakımında Ailesinin Dikkat Etmesi Gereken Noktalar Nelerdir?                                                           

Günlük kaka sayısı, idrar miktarı, öğün saatleri, öğün miktarları bir tabloya kaydedilmelidir. Yaşanan anormal durumlar kaydedilmeli ve doktoru ile paylaşılmalıdır. Oda ısısının 23-25 derece olması ve bu ısıya uygun bir şekilde altta zıbın, üstte tulum ve yatarken üzerine ince battaniye örtülerek, gürültüsüz bir ortamda kendine ait yatakta yatırılması önerilir. Gıda reddi, emmeme, sürekli ağlama veya hiç ağlamama, çok gevşek pozisyonda olma ve el ayakları oynatıldığında oynatılan uzuvların olduğu yere yığılması, morarma, sık ve zor nefes alma, ateş veya düşük vücut ısısı, cildinde gözle görülür sarılık olması halinde acilen doktora başvurulmalıdır. 28 haftanın altında doğan bebekler 3 yaşına, daha büyük prematüre bebekler 2 yaşına kadar doğum haftaları gözetilerek büyüme ve gelişmeleri izlenir.

Prematüre Bebeklerde Beslenme                                             

Prematürelerin büyümeyi yakalayabilmek için aldıkları enerji doğru hesaplanmalı, beslenmesi ona göre düzenlenmelidir. Prematüre bir bebeğin beslenmesindeki hedef, haftada 90-120 gr tartı alımıdır. Ama hedeflenen tartı alımı ne olursa olsun, prematüre bebeğin durumu stabilize olmadan bu alımın başlaması mümkün değildir. Tıpkı tam gelişmiş bebeklerde olduğu gibi, prematüre bebeğin de kilo alımına başlamadan önce bir miktar kaybetmesi beklenen bir durumdur.

Beslenmenin en iyi göstergesi, büyümenin izlenmesidir. İlk üç ay 25-30 gram/gün ağırlık alımı, boyda haftada 0,7-1 cm. uzama yeterli beslenme göstergesidir. Sonrasında 3-12 ay arasında kilo alımı günde 15-20 gram, boy uzaması haftada 0,4-0,6 cm. Olmalıdır.

Prematüre bebeklerin çene kasları tam olarak gelişmediği için, emme işlemi esnasında çok çabuk yorularak uyku fazına geçebilirler. Bu nedenle özellikle biberon ile beslerken, parmakla çeneden destek sağlayarak bebeğe yardımcı olunabilir. Beslenme süresi 30 dakikayı geçmeyecek şekilde ayarlanmalıdır.

Bebek büyüyeceği miktarda anne sütü veya mamayı mideden almaya başlayınca, damar yolu beslenmesine son verilir.

Büyük (33 hafta, 1500 gram ve üzeri) prematürelerde, emme refleksi gelişmiş olduğundan direkt anne memesine verilebilirler. Ancak biberonla beslenmeleri gerekiyorsa, daha uzun zaman beklemeleri gerekir. Prematüre beslenmesinde anne sütünün önemi tartışılmaz. Prematüre bir bebeğin annesinin sütü, zamanında doğan bir bebek annesine göre çok daha zengin ve prematüre için daha uygundur. Bebeğin bakımının büyük ölçüde tıbbi personele bağımlı olduğu ilk dönemlerde anne sütü verilmesi, anne ve bebeğin duygusal gereksinimleri açısından büyük önem taşır. Bebek hastanede yatarken, emzirme yöntemleri, biberonla beslenme, gavajla beslenme ve anne sütünün önemi, anneye sürekli anlatılmalıdır. Bebeğin hastanede yattığı dönemde süt salınımının artması için, anne sütü, süt pompası ile toplanır. Annenin bu işleme evde de devam etmesi gerekebilir. Bu dönemde sütlerin saklama koşulları ve hazırlanışı ile ilgili kurallara uyulmalıdır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Leave a comment
scroll to top