İçindekiler
2 yaş sendromu çocuğun gelişim evrelerinden biridir. Ancak fiziksel ve bilişsel gelişmelerden dolayı bu dönem ebeveynler için biraz zorlayıcı olabilir. Bu dönem, ebeveynler için zorlu olduğu kadar çocuklar için de bir o kadar önemlidir. Bebeklikten çocukluğa geçiş olarak tanımlanan iki yaş sendromu aslında bir buçuk yıllık bir süreci kapsamaktadır. Çocuğunuz 1,5 – 3 yaş aralığındayken tecrübe edeceğiniz deneyimler bu dönemin habercisi olacaktır. Bu dönemde yaşanan sorunlar ergenlik dönemiyle birçok benzer özelliğe sahip olmasına rağmen bu yaştaki çocukların konuşmayı bilmemesine bağlı olarak ebeveynler çok daha zorlu bir süreçle karşı karşıya kalabilmektedir.
Çocuğunuzun yaşayacağı problemlerin en doğru şekilde üstesinden gelmenizi sağlamak ve aynı zamanda ebeveynlerin farkındalığını arttırmak için de özenle hazırlanmış bilgileri bu yazıda bulabileceksiniz. İki yaş sendromu nasıl atlatılır sorusuna dair ipuçları ve sendromla ilgili merak edilenler şimdi sizlerle.
2 Yaş Sendromu Nedir?
Genellikle çocuklarda hırçınlık olarak gözlemlenen bu sendrom, her ebeveyn için endişeli bir süreçtir. Ebeveynler kendi çocuklarında bu sendromu yaşayıp yaşamayacaklarını merak ederler. Ancak ebeveynler şunu bilmelidir ki bu durum bir gelişimsel gerçekliktir. Yani her çocukta bu sendrom yaşanır ve atlatılır. Ancak bu noktada önemli olan sürecin nasıl üstesinden gelindiğidir. Çocuğun bu zorlu dönemi en az hasarla atlatabilmesi için ebeveynlere önemli sorumluluklar düşer.
Bebeklik döneminden çocukluk dönemine geçiş olan 1,5 – 3 yaşları arasında görülen 2 yas sendromu ‘terrible two’ olarak da bilinir. Sağlıklı gelişim gösteren tüm çocuklarda olması beklenen psikolojik gelişimin bir parçası olan bu süreç, çocuğun kendisinin ayrı bir birey olduğunu fark etmesiyle başlar. Doğduğu andan itibaren tek başına yaşaması imkânsız olan bebekler; yavaş yavaş bakım verene olan bağımlılıklarınından kurtulmaya başlar. Kontrollü bir şekilde hareket etmeye ya da konuşmaya başlar. Çocukta görülen bu bağımsız hareketler bebeği ebeveynden hem fiziksel olarak hem de duygusal olarak yavaş yavaş uzaklaştırır. Bakım vereninden uzaklaşarak ben merkezli bir döneme giren çocuk, çevresindekilere kendi varlığını kanıtlamaya çalışır. Benliğinin farkına varmasıyla bağlantılı olarak çocuk, kararları hep kendisi almak ister ve aldığı kararların doğru olduğunu düşünür. Aldığı kararların doğruluğunda ısrarcı olmasından dolayı da ebeveynlerine karşı agresif davranabilir. Kendi fikirlerini dayatmaya çalıştığı için anne ve babasının söylediklerine karşı hep negatif tutum sergilemeye yatkındır. Yetişkinlerin 2 yaş civarındakilere genellikle hırçın çocuk olarak nitelendirme yapmalarının sebebi de aslında çocukların kendi fikirlerinin değerli olduğunu ispatlamaya çalışmasıdır.
2 yaş sendromu belirtileri arasında sayılabilecek agresif davranışlar, her şeye “hayır” deme eğilimi ve öfke nöbetleri sağlıklı gelişim gösteren çocuklar için oldukça normaldir. Çocukların gelişimsel olarak sergiledikleri bu davranışlara karşı ebeveynlerin tutumu oldukça önemlidir. Anne ve babalar çocuklarının geçici bir dönemde olduğunu unutmamalı ve onların agresif davranışlarını tolere edebilmelidir. Agresif davranışların görüldüğü 2 yaş dönemi çocuğun benlik algısının oluşmaya başladığı bir dönem olduğu için mümkün olduğunca hasar almadan geçirmesi gerekir. Gelişim döneminde yaşanılanların çocuğun kişiliği üzerinde etkisi olduğunu unutmamalı ve toleransınızı ona göre arttırmalısınız. Sözel olarak aktaramadığınız duygu ve düşüncelerinizi çocuğunuzla oyun oynayarak aktarmayı deneyebilirsiniz.
İki yaş sendromu nedir (3 yaş sendromu nedir) sorusunu kısaca açıklamaya çalıştıktan sonra sırada durumun daha iyi anlaşılabilmesini sağlamak için bu dönemin çocuğunuzda ne gibi belirtilere sebep olabileceğini anlatacağız.
Çocukta Gözlemlenen 2 Yaş Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Kişilik gelişiminde önemli bir yere sahip olan iki yas sendromu dönemi; çocuğun kısıtlı kelime haznesi ve davranışlarıyla kendilerini çevresindekilere anlatma çabasını içerir. Duygusal olarak henüz tam gelişmemiş olan bu yaştaki çocuklar, benliklerini dış dünyaya aktarmaya çalışırken genellikle ağlarlar. Kendilerine yöneltilen sorulara çoğu zaman “istemiyorum”, “yok”, “hayır”, “olmaz” gibi kelimelerle karşılık verirler. Ayrıca 2yaş sendromu yaşayan çocuklar genellikle istekleri yerine getirilmediğinde kendilerini yere atma davranışında bulunurlar. Yetişkinlerin “benim çocuğum çok hırçın” gibi söylemlerine sebep olabilecek diğer davranışlar arasında ise; nesneleri atma, çevresindekilere bağırma ve öfke nöbetine girme sayılabilir.
İstediği yapılmadığı takdirde öfke nöbetine giren bir çocuğun yemek yememe, oyun oynamama ve uyumama gibi davranışlar sergilemesi ise oldukça normaldir. Bu yüzden 2 yaş sendromu uyku sorunu ve yemek yeme problemlerini barındırabilir. Aynı zamanda benliklerini yeni keşfettikleri için kendilerini dünyanın merkezinde sanabilir ve bencil davranışlar sergileyebilirler. Bu bencil davranışlara dürtüsel tepkiler de eklendiğinde 1,5 – 3 yaş aralığındaki çocuklarla iletişim kurmanın neden zor olduğu anlaşılmaktadır. Dışarıdan yapılan uyarıları ve engellemeleri dikkate almayan bu çocuklar ile iletişim kurmak neredeyse imkânsız gibi görünebilir. Ancak böyle zamanlarda ebeveynler çocuklarına sakin ve sabırlı bir şekilde yaklaşmalılar. Çünkü çocukların öfkeli davranışlarına aynı şekilde karşılık vermek onların gerginliğinin daha da artmasına sebep olacaktır. Bu yüzden sizi zorlayan zamanlarda çocuğa karşı nasıl sabırlı olabilirim diye düşündüğünüzde bunları hatırlayabilir ve çocuğunuzun duygularını ifade etmesine izin verebilirsiniz. Bahsedilen belirtileri biliyor olmanız çocuğa karşı olan tutumlarınızı düzeltmek için yeterli olmayabilir. Bu yüzden 2 yaş çocuk sendromu yaşanırken nasıl davranılması gerektiğini şimdi daha detaylı anlatacağız.
2 Yaş Sendromundayken Çocuğa Nasıl Davranılmalı?
Ebeveynler genellikle 2 yaş sendromunu anlasalar dahi bu süreci yaşarken nasıl davranmaları gerektiğini tam olarak kestiremezler ve 2 yaş sendromu ne yapılmalı ya da ne yapılmamalı şeklinde bir kafa karışıklığı yaşayabilirler. Tıpkı ergenlik döneminde olduğu gibi bu dönemde de çocuk ve ebeveyn arasında hemen her konuda bir çatışma söz konusu olabilir. Bu zorlu dönemde ise aileler çözüm bulmakta ve nasıl davranmaları gerektiği konusunda sorun yaşayabilir. Ancak ailelerin yapabileceği en sağlıklı şey sakin kalmak olacaktır. Sakin kalarak çocukların dürtüsel olarak verdikleri tepkilere karşı mantık çerçevesi içerisinde yaklaşmalılar. Bu tutum hem çocuklar için de hem de ebeveynler için faydalı olacaktır. Bunun dışında çocukların zihinsel ve duygusal gelişimleri için anne ve babaların duygusal yaklaşımlardan uzak durmaları gerekir. Çocukların böylesi inatçı olduğu bir dönemde kimin otorite sahibi olduğunu göstermek için savaş açmak ise oldukça yıpratıcı olur. bebeklerde 2 yaş sendromu yaşanırken dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise; anne – baba arasında fikir ayrılığı olmaması olsa dahi çocuğa belli edilmemesi gerektiğidir. Annenin hayır dediğinde babanın evet ya da babanın hayır dediğine annenin hayır dememesi gerekir. Çünkü bu çatışma çocukta bir karmaşaya sebep olabilir.
Sürekli kendi istediğini yapmaya çalışan 2 yaş bebek için bazı ebeveynler fazla sınırlayıcı davranabilir. Çocuklarını kontrol altında tutmak için onların her yaptığı harekete tek tek uyarı vermek kişilik gelişimi için olumsuz bir etkendir. Aynı şekilde çocuğunuzun yapmak istediği her şeye izin verirseniz ve tüm sınırları kaldırırsanız yine kişilik gelişimi için olumlu olmaz. Bu dönemde çocuğu olumsuz etkileyecek davranışlardan uzak durup onunla net ve tutarlı bir şekilde iletişime geçmeniz büyük bir önem taşır. Çocuğunuza anlatmak istediğiniz konuları ise oyuncaklar ile bir oyun yaratıp roller üzerinden kendinizi ifade edebilirsiniz. Bu şekildeki dolaylı anlatımlar çocuğunuza direk uyarılar vermenizden daha etkili olacaktır. Ayrıca çocuğunuzla konuşma yapacağınız zaman onun göz hizasına eğilip konuşmanız daha etkili olacaktır. Çünkü eğilip onun hizasına geldiğinizde kendisinin dikkate alındığını ve bir birey olduğunu hisseder. Çocuklarda 2 yaş sendromu sürecinde etkili iletişim kurmanızı sağlayacak bir diğer şey ise çocuğunuzun kişisel gelişimini desteklemek olacaktır. Ona yapabileceği küçük görevler vererek kendisinin başarılı hissetmesini sağlayabilirsiniz. Aynı zamanda enerjisini boşaltması için dış mekân aktivitelerini arttırabilirsiniz. Tehlikeli olmadığı sürece çocuğunuzun koşup hoplamasına hatta düşmesine izin vermelisiniz. Ancak teklif ettiğiniz şeyleri yapmak istemiyor ise onunla asla inatlaşmamalısınız. İnatlaştığında ya da agresifleştiğinde hikâye ya da oyun kurguları ile onun dikkatini dağıtabilirsiniz. Cocuklarda 2 yas sendromu yaşanırken onların psikolojik gelişimini desteklemek için önemsemeniz gereken şey ise onlara tercih yapabileceği seçenekler sunmanızdır. Örnek vermek gerekirse iki farklı kıyafeti ona sunup istediği seçeneği giydirebilirsiniz. Ya da farklı oyunlar arasından hangisini oynamak istediğine karar vermesini sağlayabilirsiniz.
Çocuklarda 2 yaş sendromu yaşanırken onlara nasıl yaklaşılması gerektiğiyle ilgili konulardan bahsettikten sonra ailelerin özellikle dikkat etmesi gereken kritik noktaları da ayriyeten vurgulamak gerekiyor. Bu yüzden aşağıdaki anne ve babalara öneri başlığını okumaya devam edebilirsiniz.
2 Yaş Sendromu İçin Anne ve Babalara Öneriler
- Çocuğunuzun 1,5 yaş civarında başlayan agresif ve inatçı davranışlarını sağlıklı gelişimin bir parçası olduğunu unutmayın.
- Çocuğunuz inat ettiğinde siz de onunla birlikte inatlaşmayın.
- Çok katı kurallar ve sınırlar koymaktan uzak durun.
- Çocuğunuza kendi başına yapabileceği şeyler için destek olun ve cesaretlendirin.
- Ağlayarak ve tepinerek size bir şeyler yaptırmaya çalıştığında, istediğini yapmayın. Çünkü buna alışabilir ve kalıcı bir davranış haline getirebilir. Onun yerine çocuğunuzun sakinleşmesini bekleyin ve onun anlayabileceği şekilde durumu izah edin.
- Bebeklerde iki yaş sendromu yaşanırken en çok rastlanılan davranışlardan biri de sık sık soru sormasıdır. “Bu ne?”, “Neden?”, “Niye?” gibi çocuğunuzun sorduğu soruları bıkmadan cevaplayın.
- Çocuğunuzun inatlaştığı ve huysuzlandığı zamanlarda yaşanan krizi onun dikkatini başka bir şeye çekerek yönetebilirsiniz.
- Bu dönemlere denek gelen tuvalet eğitimi için çocuğunuz hazır olduğu zamanı bekleyin. Çocuğunuzun hazır olmadığını gördüğünüzde onunla tuvalet için inatlaşmayın ve hazır olmasını bekleyin.
- Çocuğunuza karşı hayır kelimesini mümkün olduğunca kullanmamaya çalışın.
2 yaş sendromu nedir ve 2 yaş sendromu ne zaman başlar gibi sorulara verdiğimiz kapsamlı soruların ardından şimdi de bu zorlu dönemin ne zaman biteceği hakkında konuşma zamanı.
2 Yaş Sendromu Ne Zaman ve Nasıl Biter?
Çocuğun doğal gelişimsel dönemlerinden biri olan 2 yaş sendromu sabit bir süreye sahip değildir. Çocuğun duygusal ve kişisel gelişimine bağlı olarak başlangıç ve bitiş yaşı değişiklik gösterir. Uzmanlar tarafından ortalama 1,5 yaş civarında başladığı söylenir. Çocukların agresif tutumları ise 3 ile 3,5 yaş aralığında son bulur. Ancak bu süreç 4 yaşın sonuna kadar da sürebilir. Peki, 2 yaş sendromu nasıl atlatılır ve nasıl biter? Bu sendrom çocuğun duygusal ve zihinsel olarak yeterli olgunluğa ulaşmasıyla son bulur. Çocuğun her duruma ve olaya karşı verdiği agresif tepkiler biter. Ancak bu süreçte çocuğunuzun 2 yaş sendromu uyku problemi varsa ya da çocuğunuzla iletişim kurmakta ve başa çıkmakta zorlanıyorsanız bir uzmandan yardım alabilirsiniz. Çocuğunuzun kişiliğini olumsuz etkileyecek davranışlardan ve tutumlardan kaçınmak için bir uzmandan destek almak 2 yaş sendrom sürecini sağlıklı ve kolay bir şekilde atlatmanıza yardımcı olacaktır.
