İçindekiler
Beslenme yolu ile vücuda giren proteinler, sindirildikten sonra yapısı gereği ürik asite çevrilerek vücuttan atılır. Ürik asidin fazlası vücuttan atıldığında meydana gelebilecek sorunlar nedeniyle; ürik asit kana karışarak birikme nedeniyle vücuda zarar verir. Kan içerisinde biriken ürik asit, daha sonra eklemlerde birikerek vücut için sorun haline gelmeye başlar.
Eklemlerde birikme nedeni ile ürik asit eklemlerde iltihaplanmaya yol açar. Fazla sıvı artışı meydana gelen eklemlerde ağrılar meydana gelir ve bu duruma gut hastalığı denir. Oluşan bu ağrılar nedeni ile de kişinin eylemlerinde kısıtlanmalar meydana gelir. Özellikle diz eklemleri ve ayak başparmağında oluşan bu hastalık, tedavi edilmediği sürece hastayı ölüme kadar götürebilecek ağır ve büyük problemlere neden olur.
Gut Hastalığına Sebep Olan Etkenler Nelerdir?
Gut hastalığının ana sebebi olan ürik asit, bu hastalığa yakanlanmanıza neden olan tek etken değildir. Birçok farklı etkenin birleşmesi ile meydana gelen gut hastalığına yakalanma ihtimali artıran durumları şöyle sıralayabiliriz;
- Obezlik
- Kalp yetmezliği
- Hipertansiyon
- İnsülin seviyesi ve insülin direnci
- Metabolik sendrom
- Diyabet
- Böbreklerin iyi çalışmaması
- Alkol
- Meyve şekeri bakımından zengin bir içeriğe sahip olan yiyecek ve içecekler
- Gazlı içecekler
- Pürin bakımından zengin içerikli ürünler tüketmek
Gut hastalığına sahip bireyler diyetlerine sadık kalmadan bilinçsizce beslenirler ise vücutta ürik asit birikimi artacağı için gut ataklarına yakalanma riskleri de artar.
Gut Hastalığının Beslenme Şekline Etkileri
Bu hastalığa sahip olan kişiler, tükettikleri besinlere dikkat etmezler ise vücutta fazladan birikecek ürik asiti tetikleyebilirler. Bu yüzden, gut hastalarına uygun gut diyeti, uzmanlarca hazırlanıp hasta kişiye verilmektedir. Tüketilen besinlerde bulunan pürin maddesi de sindirildikten sonra ürik asite dönüşebileceği ve ürik asit oranını artırabileceği için, tüketiminin uzmanlar tarafından sınırlandırılması gerektiği söyleniyor.
Pürinler vücutta bulunan fazla ürik asiti kolayca uzaklaştırabildiği için sağlıklı bireylerde pek sorun oluşturmasa da gut hastası kişilerde büyük sorunlar oluşturuyor. Vücutta ürik asit seviyesini artıran doğal pürin maddeleri, gut hastalığı başlangıcına neden olabilir ya da halihazırda gut hastalığı bulunan kişilerin yaşadığı ağrılı sancıların seviyesini yükseltir.
İçerisinde yüksek miktarda pürin maddesi bulunduran alkol, deniz ürünleri, kırmızı et ve sakatlar; aşırı derecede tüketilmeleri durumunda gut hastalığına neden olabiliyor. Bu yüzden gut hastalığına yakalanmamak için pürin maddelerince zengin bir içeriğe sahip olan bu ürünler dikkatli bir şekilde tüketilmeli ve aşırıya kaçmamalı.
Yapılan son araştırmalara göre yüksek saflık seviyesine sahip olan sebzeler her ne kadar gut ağrılarını ya da oluşumunu tetiklemese de şekerli tatlandırıcı bulunan içecekler ve meyve şekeri yüksek seviyede olan yiyecekler gut ağrılarını ve oluşumunu tetikleyebiliyor.
Gut Hastalarının Tüketmemesi Gereken Yiyecekler Nelerdir?
Bu hastalıktan muzdarip olan birey, hastalığın ilerlememesi ve ağrıların tetiklenmemesi için mutlaka gut diyeti yapmalıdır. Gut diyeti listesinde bulunan yiyecek ve içecekler, hastanın ağrılarını artırmamalı ve zayıflamasına yardımcı ürünler olmalıdır.
Gut hastalığına sahip olan kişilerin uzak durması ve eğer tüketecekse de mutlaka kısıtlı bir şekilde tüketmesi gereken yeme içme ürünlerini şöyle sıralayabiliriz;
- Beyin, böbrek, kalp gibi hayvansal et ürünleri
- İçeriğinde çok fazla protein bulunan dana eti, geyik eti gibi kırmızı et ürünlerinde uzak durulmalı
- Mezgit
- Hamsi
- Sardalya
- Ton balığı
- Uskumru
- Alabalık
- Levrek
- Ringa balığı
- Çupra
- Dil balığı
- Midye
- Karides
- Yengeç
- Şekerli ve meyveli sodalar
- Gazlı içecekler
- Bira
- Şalgam
- Beyaz ekmek
- Kurabiye
- Kek
Gut Diyetinde Bulunabilecek Yiyecekler Nelerdir?
Gut hastalığının seviyesinin ilerlemesini durdurmak ve ağrıların tetiklenmesini önlemek için gut diyet listesi içeriğinde bulunan yiyeceklerin ve içeceklerin pürin seviyesi göz önünde bulundurulmalıdır. Pürin maddesi seviyesi çok yüksek olmayan yiyecek ve içeceklerden oluşan diyet listesi şu ürünlerden oluşabilir;
- Hemen hemen bütün meyveler gut için iyi gelir ve ölçülü şekilde tüketilebilir.
- Özellikle kiraz; ürik asit seviyesini düşürdüğü ve iltihaplanmayı engellediği için mutlaka gut hastaları tarafından tüketilmelidir.
- Özellikle kabak, patates, patlıcan, mantar, bezelye gibi gut hastalığında tüketilmesi önerilen sebzeler ve diğer tüm sebzeler rahatlıkla tüketilebilir.
- Tüm baklagiller, mercimek ve kuru fasulye de dahil olmak üzere rahatlıkla tüketilebilir.
- Tüm kabuklu kuruyemiş çeşitleri ölçüsünü korumak kaydıyla rahatlıkla tüketilebilir.
- Hindistan cevizi yağı ve özellikle zeytinyağı gibi yağlar, gut hastalığında hastaya çok iyi gelir ve sağlıklıdır.
- Ölçülü olmak kaydıyla yumurta tüketilebilir.
- Tüm baharatlar, gut diyeti uygulayan gut hastaları için rahatça tüketilebilecek ürünlerdir.
Yaşam Şekli Gut Hastalığını Etkiler Mi?
Gut hastalığı; fazla ürik asidin vücuttan atılamamasından kaynaklı olarak kana karışarak eklemlerde birikmesi sonucu oluşan tehlikeli bir hastalıktır. Gut hastası olma riskinizi azaltmak için yapılacak en önemli şey, düzenli egzersiz yapmaktır. Araştırmalara göre; gut hastası kişilerin de egzersiz yaptıkları süreç boyunca gut ataklarında belirli bir şekilde azalma gözlenmiştir.
Egzersiz yapmak hem ürik asit birikmesini önleyecek hem de gut hastalığına sebep olabilen fazla kilolardan kurtulmanıza yardımcı olacaktır. Araştırma sonuçlarına göre, kilo veren kişilerde insülin direnci ve ürik asit seviyesinde belirli oranda azalma meydana geldiği görülmüştür. Spor yapmak hem gut hastalığına yakalanma riskinizi azaltırken hem de sağlıklı bir kiloda kalmanıza yardımcı olarak yaşam standartlarınızı yükseltir.
Alabileceğiniz bir başka basit ve faydalı önlem ise bol su içmek. Bol su içen insanlarda ürik asidin vücutta birikme oranı çok sağlıklı seviyelerde kalır ve su sayesinde kolay bir şekilde vücuttan atılması sağlanır.
Gut Diyetinde Protein Oranı Ne Olmalıdır?
Protein, her ne durumda olursa olsun insan bedeni için mutlaka alınması gereken bir takviyedir. Tüm yaşamsal fonksiyonların alınacak olan proteine bağlı olduğunu düşünürsek, ölçülü şekilde bedene takviyesi yapılan protein yaşam standardınızı yükseltecektir.
Günlük protein ihtiyacı; kişinin kilosunun 1 gram ile çarpılması ile belirlenir. Örneğin 60 kilo iseniz günlük 60 gram protein almak zorundasınız. Gut hastalığı olan hasta kişi ise protein alımına çok dikkat etmelidir. Çünkü fazla protein gut ataklarını artıracak ve hastanın yaşam kalitesini düşürecektir. Gut hastası bir birey gün içerisinde en fazla 130 gram protein tüketmelidir. Aşırıya kaçan protein tüketiminde hastalık ileri seviyeye geçecek, ağrı atakları artacak ve ölüme kadar götürebilecek olumsuz sonuçlar yaratacaktır. Bu sebeple gut hastası olan kişi diyet listesi hazırlarken ve tüketirken bilinçli davranmalı ve mutlaka uzman bir doktordan tavsiyeler alıp düzenli kontroller yaptırmalıdır.
Gut Diyeti ve Alkol Tüketimi
Alkol, vücutta bulunan ürik asit seviyesini artıracak olmasından dolayı gut diyeti hazırlanırken dikkat edilmesi gereken ürünler arasında yer alır. Alkol vücutta laktik aside dönüşür ve laktik asit ürik asidin vücuttan atılmasını zorlaştırıp engel olur. Bu yüzden fazla alkol tüketimi gut hastalarında atakları artıracağı gibi sağlıklı bireylerde de gut hastalığı başlangıcına neden olabiliyor.
Özellikle mayalı bir alkol olan bira, vücutta ürik asit seviyesini çok fazla artırdığı için kullanımına dikkat edilmelidir. Tüketeceğiniz yiyecekler için olduğu gibi alkol tüketen bir bireyseniz mutlaka doktorunuza danışıp onun verdiği kısıtlamalar ile alkol tüketmelisiniz.
Dikkat edilmediği sürece çok tehlikeli bir hale gelen gut hastalığı, uzman doktor
gözetiminde düzenli uygulanan bir diyet ve rutin kontroller ile tedavisi mümkün ve olumsuz etkileri azaltabilen bir hastalıktır.
