İçindekiler
Bebeğinzihinsel gelişimi hem hamilelik sürecinde hem de hamilelik öncesisüreçte dikkat edilmesi gereken konulardandır. Bebeğin zihinselgelişimi için dikkat edilmesi gereken unsurlar annenin hamileliğiplanladığı süreç ile başlar.
Annenin hamile kalmayı planladığı süreç içerisinde ilk önce kendi sağlığına gereken önemi göstermesi gebelik sürecine sağlam adımlarla girilmesini sağlar. Bebeklerde beynin gelişimi ilk bir haftalık süreç içerisinde başladığından annenin hamilelik öncesinde bir aile planlaması hizmeti alması, gerekli kan testlerini yaptırıp eksikliklerine göre takviyelerini alması önerilmektedir. Bu süreç bebeğin zihinsel gelişimine destek için atılacak ilk adımdır. İkinci adım ise hamilelik süreci içerisinde başlar.
Hamilelik sürecinde besinsel faktörler bebeğin sinir sistemi ve zihinsel gelişimi üzerinde oldukça etkilidir.Bebeğin gelişim sürecinde 1-3 aylar arası süreçte annenin folik asit, demir, iyot, çinko, vitamin B, omega 3 gibi vitamin ve mineraller ile beslenmesi bebeğin zeka gelişimi açısından önem taşımaktadır. Bu süreçte zihinsel gelişimi destekleyen besinleri şöyle sıralayabiliriz:
Folik asit
Beyin gelişimi açısından B vitaminleri oldukça önemlidir. B grubu vitaminleri arasında yer alan suda çözünebilen bir vitamin olan Folik asit, sinir sistemi gelişimi ve zihinsel gelişim sürecinde önemli yer tutmaktadır. Folik asit hücre yapı taşları, kan hücreleri ve özellikle de sinir sistemi dokularının oluşum ve gelişiminde önemli rol üstlenmektedir. Annenin hamilelik sürecinde bebeğin zihinsel gelişimi için folik asit içeren; başta özellikle folik asit deposu olan kuşkonmaz ve marul, ıspanak,brokoli gibi yeşil yapraklı sebzeler, ay çekirdeği, fındık,ceviz badem gibi tohumlar, turunçgiller, karaciğer, böbrek ve etgibi öne çıkan besinler tüketmesi bebek için faydalı olacaktır. Folik asit ağırlıklı beslenmenin aşırıya kaçmadan hekim kontrolünde gerçekleştirilmesine dikkat edilmelidir.
Her gün 1 adet yumurtanın önemi
Zihinsel gelişimde rol oynayan faktörlerden biri de çinko içeren gıdalardır. Deniz ürünleri, kırmızı et özellikle ciğer, yumurta, süt gibi besinler çinko açısından oldukça zengin besinlerdir. Her sabah kahvaltıda mutlaka bir yumurta tüketilmesi önerilmektedir. Yumurta içerdiği A vitamini,D vitamini, proteinler ve mineraller açısından doktorların ilk sırada tavsiye ettiği besinler arasında yer alır. Tercihen yumurta sevilmiyorsa doktora yumurtanın besin değerine denk bir tüketim tercih edilmelidir. Her gün bir yumurta tüketmek omega 3 ihtiyacını karşılayan besinler arasındadır. Bitkisel yağlar,tam buğday ekmeği, tahıl gevrekleri ve balık gibi daha birçok besin bu besinlerin arasında sayılabilir.
Omega 3
Omega 3 yağları bebek ve anne için yararlı olmakla beraber üçe ayrılmaktadır; ALA, DHA ve EPA. Ceviz ve soya fasulyesi takviyesiyle vücutta üretilmeyen ALA omega 3 çeşidine destek sağlar, EPA ve DHA vücut tarafından üretilirken zihinsel gelişim faktöründe çok önemlidir. Bu omega 3 yağları en iyi balık ve balık yağları haplarıdır. Palamut, lüfer, somon, ringa, sardalya, hamsi, istavrit ve tatlı su balıkları omega 3 açısından en zengin balıklardır. İçerdiği demir ve aminoasitler açısından kırmızı et büyük önem taşımaktadır. Her hafta 300-400 gr gibi ölçülerde tüketilen kırmızı et bebeğin ve annenin ihtiyaçlarını karşılamada yeterli olacaktır. İyotun doğru oranlarda alınması bebeğin zeka gelişimi için kilit noktalardan biridir. İyot yetersizliği zeka geriliğine yol açarken, fazla alımı ise bebeğin tiroit fonksiyonlarının baskılanmasına sebep olabilmektedir. Her şeyden kararında tüketmek bebek ve anne sağlığı için dikkat gerektiren püf noktadır.
Alkol ve sigaranın kalıcı etkileri
Hamilelik sürecinde tüketilmesi zararlı olan en önemli iki faktör; alkol ve sigaradır. İnsan sağlığına zararları ile bilinen bu iki faktör doğrudan beyin hücrelerinde hasara yol açarak bebeğin zeka gelişimine engel olur. Sigara ve alkol tüken annelerin bebeklerinin uyum sorunu,dikkat dağınıklığı, motor fonksiyon bozukluğu ve zeka geriliği problemleri yaşaması yüksek olasılık içeren durumlardandır. Bu iki önemli sorunun yanı sıra bazı besinler de bebeğin zeka gelişimini önemli derece de etkilemektedir. Yüksek oranda cıva içeren ton balığı, kılıç balığı, somon balığı gibi balıklar tüketen hamile kadınların kanlarında cıva, kurşun,kadmiyum gibi ağır metal seviyeleri yükselerek fetüsün beyninde toksik etki oluşturma ihtimali olan besinlere örnek olarak verilebilir. Bunların yanı sıra yüksek şeker içeren şekerli besinler, kabuklu deniz ürünleri, kızartma tipi besinler, sakatat çeşitleri, işlenmemiş gıdalar, kahve ve bitki çayları gibi uzun bir listeden hamile kadınların bebeğin sağlıklı fiziksel ve zihinsel gelişimgösterebilmesi için uzak durması gerekmektedir.
