Prematüre bebekler pek çok sağlık sorunları yaşarlar. Bunun sebebi, erken doğum ile birlikte tam olarak gelişemeyen iç organlarıdır. 13 milyon prematüre bebek her yıl dünyaya gelmekte ve bunların bir milyonu ilk yaş gününü göremeden dünyaya veda etmektedir.
Prematüre bebekler
Prematüre bebekler,erken doğum ile dünyaya gelen bebeklerdir. Tam gününü doldurmadan dünyaya gelirler. Bu sebeple vücutları tam olarak gelişim gösteremez. Türkiye’de her yıl yaklaşık olarak 150 bin prematüre bebek dünyaya gelmektedir. Dünyada ise toplamda 13 milyon bebek dünyaya gelir. 13 milyon prematüre bebeğin içinden yalnızca 12 milyonu yaşama tutunmayı başarabilmektedir. 1 milyon prematüre bebek ise ilk yaş gününü göremeden hayatını kaybetmektedir.
Prematüre bebeklerde,beyin, kalp, akciğer, karaciğer, böbrek, bağırsaklar gibi hayati önem taşıyan organlarda bazı bozukluklar veya eksiklikler görülür. Her bebekte aynı sorunlar görünmemektedir. Her bebekte farklı komplikasyonlar görülebilir veya hiçbir sorun görünmeye de bilir.
Çok erken doğan bebeklerde kısa veya uzun dönemde sağlık problemleri ortaya çıkabilir. Genellikle daha erken doğan bebeklerde daha çok hastalık görünür. Küçük bebekler en çok risk grubunda olanlardır. Bazı rahatsızlıklar doğumda görülebilirken bazıları da doğumdan birkaç gün veya birkaç ay sonra ortaya çıkabilir.
Prematüre bebeklerde en sık ortaya çıkan sorunlar nelerdir?
Bağışıklık sistemi,antikor geçişi ve organ gelişimi tam olmayan prematüre bebeklerde en sık görülen problemler:
- Solunum sıkıntısı,
- Bağışıklık sistemi sorunları,
- Kalp sorunları,
- Beyin kanamaları,
- Sindirim sistemi sorunları,
- Kansızlık ve sarılık,
- Enfeksiyonlara yatkınlık.
Prematüre bebeklerde solunum sıkıntısı
Prematüre bebeklerde solunum sistemi tam olarak gelişmemiştir.Bundan dolayı solunum sorunları görülebilmektedir. Bebeklerdeki solunum sorununun sebebi sürfaktan eksiğidir. Sürfaktan,akciğerlerin genişlemesini sağlayan bir maddedir. Yeterli sürfaktan olmadığı zaman akciğerlerde olması gereken genişleme ve kasılma fonksiyonları doğru çalışmaz. Apne adı verilen solunum duraklaması da bu bebeklerde rastlanan sağlık sorunları arasındadır ve sıklıkla görülür.
Kalp atım yavaşlaması da erken doğan bebeklerde meydana gelen rahatsızlıklar arasındadır. Bu sebeple bebekler kalp atım ve solunum kontroller iiçin monitöre bağlanır ve buradan takip edilir. Bronkopulmoner displazi, prematüre bebeklerde doğum sonrası 28 gün geçmesine rağmen solunum yetersizliği bulgularının devam etmesi, oksijen ihtiyacının ve solunum makinesi desteğinin sürmesidir.
Prematüre bebeklerde bağışıklık sistemi sorunları
Prematüre bebeklerde bağışıklık sistemi tam olarak olgunlaşmamıştır. Bu sorun erken doğan bebeklerde yaygın olarak görülür. Bağışıklık sistemi tamamen gelişmediği için enfeksiyonlara daha yatkın olurlar. Bebekte oluşan enfeksiyon kan sistemine hızlı bir şekilde yayılabilir. Bu durum da kan zehirlenmesine yol açabilir.Bebeklerde mide, bağırsak olgunlaşması gecikmektedir. Bu gecikmede bebekte kötü sonuçlara sebep olabilir. Barsak olgunlaşmasının gecikmesi ile en kötü olarak nekrotizan enterokolit hastalığı görülebilir. Bu hastalık, bağırsaklarda kısmi veya tümüyle kanlanma bozukluğu olarak görülür. Genel olarak bebek beslenilmeye başlandıktan sonra görülür ve bebeğin hayatını tehdit eder.
Prematüre bebeklerde kan sorunları
Prematüre bebeklerde en yaygın görülen kalp hastalığı, patent duktus arteriozus(PDA) hastalığıdır. Aynı zamanda düşük kan basıncı ve tansiyon düşüklüğü de erken doğan bebeklerde yaygın olarak görülen hastalıklar arasındadır. PDA, kalpten çıkan iki büyük damar arasındaki açıklıktır. Bu kalp hastalığı, genellikle zaman içinde kendiliğinden kapanır. Tedavi edilmediğinde kalbe fazla kan akımına yol açabilir. Bu durum bebekte kalp ile ilgili daha fazla sorun çıkarabilir.
Prematüre bebeklerde beyin kanamaları
Prematüre bebeklerde sık görülen sağlık sorunlarından bir diğeri de beyin kanamasıdır. Daha erken doğan bebeklerde intraventriküler kanama olarak bilinen beyin kanaması riski daha fazladır. Gerçekleşen kanamalar çoğu zaman hafiftir. Bazı bebeklerde ise daha yoğun ve ağır kanama olabilir. Fazla olan kanamalar, beyinde kalıcı hasara neden olabilir. Mutlaka uzman hekim ile görüşülmeli ve gözetim altında olunmalıdır.
Prematüre bebeklerde sindirim sistemi sorunları
Prematüre bebeklerde görülen diğer bir sorun olan sindirim sistemi sorunları çoğu bebekte görülmektedir. Erken doğan bebeklerde, nekrotizanenterokolit gibi olgunlaşmamış sindirim sistemi sorununa daha yatkındırlar. Sindirim sistemi sorunları bu bebeklerde ciddi sonuçlar doğurabilir.
Prematüre bebeklerde kansızlık ve sarılık
Prematüre bebeklerde kırmızı kan hücrelerinin yapım hızı düşüktür. Ancak buna nazaran yıkım hızı fazladır. Demir depoları yetersizdir. Laboratuvar tetkikleri için sıklıkla kanalınması gibi nedenlere bağlı olarak kansızlık (anemi) erken doğan bebeklerde sıklıkla görülür. Kansızlık nedeniyle kantransfüzyonu gerekebilir.
Bu bebeklerde kan hücre yıkımı fazladır. Karaciğer yeterince olgunlaşmamıştır. Bunlar gibi sebeplerle bebekte hiperbiluribinemi olarak geçen sarılık görülür. Zamanında doğan bebeklere göre daha düşük değerlerde tedavi gerekebilir.Fototerapi ve kan değişimi tedavisi yapılır.
Prematüre bebeklerde enfeksiyonlar
Prematüre bebekler enfeksiyonel durumlara oldukça yatkındırlar.Bağışıklık sistemi erken doğan bebeklerde henüz çok fazla gelişmemiş olur. Bu durum da vücudu enfeksiyona açık hale getirir. Bağışıklık sistemi zayıftır. Virüs ve bakterilerle mücadelede yetersizlik yaşanır.
Bebeklerde erken doğum sebebi ile pek çok sorun görülmektedir. Bunların takibi ve tedavisi için uzman hekime danışılmalı ve doktor gözetiminde tedavilere devam edilmelidir.
