İçindekiler
Doğum kontrolünde ilk olarak 1900’lü yıllarda geleneksel yöntemlerden farklı olarak, etkinliği olan prezervatifin bulunmasıyla istenmeyen gebeliklerin önlenmesi amacıyla üretilmiştir. Günümüzde sadece istenmeyen gebelikleri önlemek için değil anne-bebek sağlığını korumak için de kullanılmaktadır.
Doğum kontrolü nedir?
Bilinen adıyla kontraseptifler, gebelik kontrolünü sağlamak için uygulanan araçlar, ilaçlar ve cerrahi işlemlerin tümüne denir.
Doğum kontrol yöntemleri nelerdir?
Kontraseptif yöntemler, modern yöntemler ve geleneksel yöntemler olarak ikiye ayrılır.
Modern (Etkin) yöntemler:
Hormonal kontraseptifler
- Kombine oral kontraseptifler
- Mini haplar
- Ertesi gün hapı
- Enjekte edilen kontraseptifler
- Deri altı implantları
Rahim içi araçlar
- Polietilen
- Bakırlı
- Hormonlu
- Kondom
- Diyafram
Cerrahi sterilizasyon
- Tüp ligasyonu
- Vazektomi
Geleneksel (Etkinliği Sınırlı) yöntemler:
- Geri çekme
- Vajinal yıkama
- Sperm öldürücüler
- Emzirme
Doğumdan sonra hangi doğum kontrol yöntemi kullanılmalıdır?
Kombine oral kontraseptifler: Doğumdan sonra eğer anne emziriyorsa, bebek 6 aylık olunca, emzirmiyorsa doğumdan 3-4 hafta sonra kullanmaya başlanabilir.
Mini haplar: Emzirdiği sürece etkinliği %98,5, emzirmeyenlerde etkinliği %96 olarak kanıtlanmıştır. Ovülasyonu %40-60 oranında engeller. Anne, emzirmiyorsa hemen ya da ilk 4 hafta içinde başlanmalıdır. Emziriyorsa adet görmeyende 4 hafta sonra başlanır. Emzirme azaldıkça etkinliği azalır. Doğumdan 9 ay sonra daha etkin yönteme geçilmesi gerekir.
Deri altı implantları: Doğumdan sonra emzirmeyende 3-4 hafta sonra kullanılmaya başlanabilir. Emzirende 6 hafta sonra kullanılmaya başlanmalıdır.
Rahim içi araçlar: Doğumdan 6 hafta sonra takılabilir. Sezaryenden 8 hafta sonra takılabilir. Emzirmeyi etkilemez. Çıkarıldıktan hemen sonra kadın doğurganlığa geri döner.
Minilaparatomi: Doğumdan önce kesin karar verilmesi gerekir. Eşlerin birlikte karar vermesi gerekmektedir. Etkinliği %99,9 olup geri dönüşsüz bir cerrahi işlemdir. Tüpler bağlanır, kesilir. Normal doğumdan ilk 48 saat içinde uygulanabilir.
Emzirme: Tam emzirme ile (Günde 6 kez+gece de emzirme) ovülasyon engellenirse koruma sağlanabilir. Geleneksel bir yöntemdir. Modern yöntemlerle desteklenmelidir.
Size uygun kontraseptif yöntemini seçmek için Aile Sağlığı Merkezlerine başvurarak hemşirelerden aile planlaması konu başlığı altında danışmanlık alabilir, size anlatılan yöntemlerden istediğinizi seçerek, seçtiğiniz yöntemi belirlen zamanda uygulamaya başlayabilirsiniz.
