İçindekiler
Vücudumuzda birçok metabolik faaliyet için hormonlar üretilirken açlık-tokluk hissi için de özel olarak iki tür hormon salgılanmaktadır. Açlık hissi oluşması için ghrelin, tokluk hissi oluşması için de leptin hormonu üretilmektedir. Kişinin kilo durumu belirleyen de bu iki hormonun dengeli bir şekilde salgılanmasına bağlıdır.
LEPTİN
Leptin hormonunun çoğu yağ hücrelerimiz tarafından bir miktarı da mide ve kalp tarafından salgılanır. Yeni yemek yenildiyse ve yağ hücresi yeterli seviyedeyse leptin hormonu sayesinde iştah azalır ve tokluk hissedilir. Bu sayede leptin hormonu, kilo korumak için etkili bir hormondur.
Yemek yemeyi sürekli hale getiren kişilerin kanında dolaşan leptin hormonu miktarı artar. Bir süre sonra beyin bu durumu normal olarak kabul ederek leptine karşı duyaralılığı azalır ve bu nedenle leptin direnci ortaya çıkabilir. Leptin direnci, kandaki trigliserit seviyesinden de etkilenir. Fazla miktarda yenilen rafine ve işlenmiş karbonhidrat, trans yağ asitleri kandaki trigliserit seviyesinin artmasına neden olur. Bu durumlar, kişinin artık tokluk hissini yaşayamamasına sebep olarak kilo artışını da beraberinde getirir.
GHRELİN
Ghrelin hormonunun çoğunluğu mide tarafından salgılanır. Yenilen yemek üzerinden bir süre geçtikten sonra yavaş yavaş kanda miktarı artarak açlık hissinin hissedilmesini sağlar. Mideyi uzun süre oyalayacak yenildikçe ghrelin hormonunun salgılanması süresi uzar bu sayede daha uzun süre tok kalınabilir. Ghrelin hormon salgılanmasını süresini uzatmak için; sebzeler, meyveler, tam tahıllar, çiğ kuruyemişler ve kurubaklagiller gibi lifli besinleri beslenme düzeninize ekleyebilirsiniz. Yemek yerken 20 dakika boyunca ghrelin hormonu salgılanmaya devam eder. Bu yüzden yemek yemenin yavaş olması ve en az 20 dakika sürmesi gereklidir. Bol su içmek mideyi doldurarak ghrelin hormonu salgılanmasını azaltır.
Aynı zamanda uyku düzeni ile ghrelin hormonu yakından ilişkilidir. Bu yüzden diyet yaparken düzenli ve kaliteli uyku önem arz ediyor. Düzensiz uyku ile ghrelin seviyesi artarak iştah açıklığı ve sonuç olarak kilo artışı görülebilir.
Kalorisi aşırı kısıtlanmış diyetleri uzun süre yapmak, vücutta leptin seviyelerini düşürürken ghrelin seviyelerini artırır. Bu yüzden dengeli beslenmek, çok düşük kalorili diyetler yapmamak, belli bir zaman diliminde fazla kilo kaybı hedefleri koymamak uzun vadede hormon sağlığınız için önemlidir.
DİYETİSYEN ÖZGE DEMİRELLİ
